Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot



Download 4,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/203
Sana14.01.2022
Hajmi4,35 Mb.
#363640
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   203
Bog'liq
fayl 1714 20210831

Жўнатувчи
Қабул қилувчи
 
18-rasm. MAC tizimi 
MAC tizimlarini ishlab chiqishda blokli shifrlardan ham foydalanish mumkin. 
Buning uchun blokli shifrni CBC rejimida foydalanish va eng oxirgi shifrmatn 


56 
 
blokini olishning o’zi yetarli (qolganlari tashlab yuboriladi). Ushbu oxirgi shifrmatn 
bloki 
MAC 
sifatida xizmat qiladi. Mazkur holda 
𝑁𝑁
 blokdan iborat bo’lgan ma’lumot 
bloklari, 
𝑃𝑃
0
,
𝑃𝑃
1
,
𝑃𝑃
2
 , … ,
𝑃𝑃
𝑁𝑁−1
 uchun MAC quyidagi formula orqali hisoblanadi [13]: 
𝐶𝐶
0
=
𝐿𝐿
(
𝑃𝑃
0
⨁𝐿𝐿𝐼𝐼
,
𝐾𝐾
),
𝐶𝐶
1
=
𝐿𝐿
(
𝑃𝑃
1
⨁𝐶𝐶
0
,
𝐾𝐾
), … ,
𝐶𝐶
𝑁𝑁−1
=
𝐿𝐿
(
𝑃𝑃
𝑁𝑁−1
⨁𝐶𝐶
𝑁𝑁−2
,
𝐾𝐾
) =
𝑀𝑀𝑆𝑆𝐶𝐶

Buning uchun har ikkala tomonda 
𝐿𝐿𝐼𝐼
 va 
𝐾𝐾
 ni bo’lishining o’zi yetarli.  
Faraz qilaylik, A va B tomonlardan uzatilayotgan ma’lumotlar yaxlitligini 
tekshirish talab etilgan bo’lsin (bu yerda ma’lumot konfidensialligini ta’minlash 
masalasi qaralmagan). Bu holda A va B tomonlar orasida xavfsiz taqsimlangan 
𝐾𝐾
 
kalit yordamida A tomon 
𝑀𝑀𝑆𝑆𝐶𝐶
 ni hisoblaydi va ma’lumotni 
𝐿𝐿𝐼𝐼
 ga qo’shib B ga 
uzatadi.  B  tomon ma’lumot, 
𝐾𝐾
 va 
𝐿𝐿𝐼𝐼
 yordamida 
𝑀𝑀𝑆𝑆𝐶𝐶
 ni hisoblaydi. Agar 
hisoblangan 
𝑀𝑀𝑆𝑆𝐶𝐶
 qabul qilingan 
𝑀𝑀𝑆𝑆𝐶𝐶′
 ga teng bo’lsa, ma’lumot o’zgartirilmagan 
aks holda o’zgartirilgan deb topiladi.  
Qanday qilib, ikkita hisoblangan 
𝑀𝑀𝑆𝑆𝐶𝐶
 qiymatlar turlicha bo’lishi mumkin? 
Faraz qilaylik, A tomon quyidagilarni B ga yuborgan bo’lsin: 
𝐿𝐿𝐼𝐼
,
𝑃𝑃
0
,
𝑃𝑃
1
,
𝑃𝑃
2
,
𝑃𝑃
3
,
𝑀𝑀𝑆𝑆𝐶𝐶

Faraz qilaylik, hujumchi birinchi blok 
𝑃𝑃
1
 ni o’zgartirdi (u 
𝑄𝑄
 deb belgilansin), 
bu holda B tomon MAC ni quyidagicha hisoblaydi: 
𝐶𝐶
0
=
𝐿𝐿
(
𝑃𝑃
0
⨁𝐿𝐿𝐼𝐼
,
𝐾𝐾
),
𝐶𝐶́
1
=
𝐿𝐿
(
𝑄𝑄⨁𝐶𝐶
0
,
𝐾𝐾
),
𝐶𝐶́
2
=
𝐿𝐿�𝑃𝑃
2
⨁𝐶𝐶́
1
,
𝐾𝐾�
,
𝐶𝐶́
3
=
𝐿𝐿�𝑃𝑃
3
⨁𝐶𝐶́
2
,
𝐾𝐾�
= "
𝑀𝑀𝑆𝑆𝐶𝐶
"
≠ 𝑀𝑀𝑆𝑆𝐶𝐶

Ya’ni, ochiq matndagi bir blokning o’zgarishi keyingi barcha bloklarga ta’sir 
qiladi va buning natijasida shifrmatn bloklari turlicha bo’ladi. Ma’lumki, CBC 
rejimida shifrmatndagi bir blok o’zgarishi deshifrlanganda faqat 2 ta ochiq matn 
blokiga ta’sir qiladi. Biroq, ochiq matnning bir blokini o’zgarishi undan keyingi 
barcha shifrmatn bloklariga ta’sir qiladi va bu MAC tizimlari uchun juda muhim. 
Albatta, mazkur usul MAC tizimlarini yaratishning yagona usuli emas. 
Quyida xesh funsiyalar asosida MAC tizimlarini yaratish bilan tanishib chiqiladi.  


57 
 

Download 4,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish