Respublikasi axborot texnologiyalari

Oldindan aytish yo’li bilan kodlashtirish. Asosiy g’oyalari. IKM usuli bilan kodlashtirish alohida nuqtalar orasidagi statistik munosabatlarni hisobga olmaydi, bu esa sonli tasvirda yuqori ortiqchalikka olib keladi. Bu munosabatlarni oldindan aytish yo’li bilan kodlashtirish hisobga oladi, bu usulda keyingi elementning qiymatini oldingilarniki asosida aytib beriladi.

Bu usulning samarasi elementlarning statistik munosabatlari va tasvir xususiyatlari bilan oldindan aytish algoritmning mos tushishiga bog’liq. 3.a- chizmada bu usulda kodlashtirish, 3.b-chizmada qayta tiklash rejasi berilgan.

F(j,k,t)

,k,t)

Айириш
D(j
D( j, k, t)

кодлаштир иш

j,k,t)



d(
kanalga a)

F ( j, k, t)
d( Kanal



j,k,t)
dan

Қайта тиклаш

Квантлаш
D( j, k F ( j, k, t)



, t)
Қўшиш
F^’(j,k,t)
b)

3-chizma
Navbatdagi element qiymati oldingilariga qarab aytiladi va bu F (j,k,t) qiymat haqiqiy F(j,k,t) qiymatdan ayriladi, ayirma D(j,k,t) kvantlanadi va kodlanadi, so’ngra kod kanalga, kanaldan qayta tiklovchiga, u yerdan F (j,k,t) ga qo’shuvchiga boradi va nihoyat dastlabki F(j,k,t) ga juda yaqin bo’lgan F^’(j,k,t) hosil bo’ladi.
Ortiqcha tarkibiy kvantlash va F(j,k,t) ga nisbatan ancha kichik ayirma qiymatini kvantlash yo’li bilan kamaytiriladi.
Oldindan aytish algoritmi. Tasvirni statistik o’rganish shuni ko’rsatadiki, oldingi elementlar o’zidan keyingi element haqida anchagina axborotga ega bo’ladi. x₁ elementlar ketma-ketligi va k-chi element o’zidan oldingi n-1 ta element

orqali


x_k =1(x_x-1,X_k-2,…,x_k-n+1) ko’rinishda aniqlansin. Odatda
n1

^{f (x}k 1 ^{, x}k 2 ^{,..., x}k n1 ^{) } ^a j ^xk  j
j 1
va a_J –mos vazn koeffitsentlari bo’ladi. Asl va

topilgan k-chi orasidagi I_k= x_k  x_k farqni topish xatoligi, mos signali esa ayirma
signal deyiladi. U musbat hamda manfiy qiymatlar qabul qiladi, shu sababli manba qiymatiga kattaroq oraliqda o’zgaradi. Lekin manba signalga nisbatan ayirma signal taqsimoti ehtimolligi yahshiroq bo’ladi. Odatda (n-1)  3, ya’ni 1,2, 3- o’lchovli oldindan aytish vositalari mavjud (mos ravishda 1 ta , 2ta va 3ta elementlar), 1. jadvalda ba’zi 2-o’lchamli algoritmlar keltirilgan.
Tasvirlarning statistik hossalari va ayirma signalni o’lchash 1-o’lchamli oldindan aytish vazni 1ga yaqinligini ko’rsatadi. Odatda bu vazn 2 va 3-o’lcham uchun ham birga yaqin bo’ladi.

1. 
   
   D
   – jadval
   

	Ishlatilgan elementlar soni	Oldindan aytish algoritmlari	Elementlarning o’zaro joylashishi
1.	2	X=(A+C)/2	B C
2.	2	X=(A+D)/2
3.	3	X=A/2+(B+C)/4
4.	3	X=A/2+(C+D)/4
5.	3	X=3A/4-19B/32+13C/16					A	X

Usullarning imkoniyatlari va omillarni hisobga olish. Oldindan aytish usuli kodlashtirilganda tasvir signallari manbasi hamda uzatish kanallarining o’ziga xosliklarini hisobga olish zarur. Bu usulning muhim omillaridan biri – uning kanal xatoliklariga nisbatan sezgirligidir. Uzatilgan xato signal xato tiklangan signallar ketma-ketligiga olib keladi, xatolik signalining susayishi signal tiklovchining

impulьs xususiyatiga bog’liq. Uzatilgan xatolik satr ichida yoki satrdan satrga o’tish ishlatilayotgan algoritmga bog’liq bo’ladi.
Bu usulda har bir elementni saqlash uchun zarur bitlar sonidagi IKM ga nisbatan yutuq tasvirlarning ko’rinishi, tiklanish aniqligiga bo’lgan talab, hamda kodlashtirish algoritmiga bog’liq, tiklanish darajasi 3-3,5 ga borishi mamkin.