Respublikamiz mustaqilikka erishgach, ishlab chiqarishning barcha jabhalarida bo’lgani kabi chorvachilikda ham qator o’zgarishlar yuz berdi

OZUQA TAYYORLASH VA TARQATISH ISHLARINI LOYIHALASHTIRISH
Dag’al ozuqalarga pichan, somon, to’pon, qamish, makkajo’xori poyasi, ayrim urug’lar po’chog’i va boshqalar kiradi. Dag’al ozuqa qoramol, qo’y va otlar ratsionining zarur komponentlaridan biri hisoblanadi. Uni kichik me’yorlarda cho’chqa va parrandaga ham berish mumkin. Dag’al ozuqaning tarkibida 40 foizgacha qiyin hazm bo’luvchi biriktiruvchi to’qima bo’lib, ishlov berilmasa, hayvonlar yomon iste’mol qiladi. Yaxshi eyilishi uchun dag’al ozuqa mexanik-issiklik ishlovidan o’tishi zarur. Davlat standartlariga javob beruvchi pichanni sigarlar va qo’ylarga issiklik ishlovchisiz berish mumkin, lekin uni ham mexanizatsiyalashgan holda tarqatish uchun maydalash maqsadga muvofiqtsir.

Qoramol uchun somon va pichan 30—50 mm, otlarga 15—30 mm, qo’ylarga 10—20 mm uzunlikda qirqib berish kerak. Agar dag’al ozuqa suvli-shirali ozuqalar bilan birgalikda omixta holda tayyorlansa, uning maydalanish o’lchami 6—10 mm qilib tayyorlanadi. Dag’al poyali o’simliklar (shuvoq va boshq.) qorako’l zotli qo’ylar uchun 3—9 mm o’lchamgacha, parranda va cho’chqalarga quritilgan o’simliklar o’t uni 1 mm va boshqa hayvonlarga 2 mm.gacha maydalanadi.

Dag’al ozuqalardan somon, pichanning maydalanganida to’yimliligini oshirish uchun ildizmevali ozuqa, silos, kontsentrat, ozuqa achitqisi aralashtirilib, omixta qilib beriladi.

Suvli-shirali ozuqalarga: ildizmeva (lavlagi), kartoshka, yashil ozuqa, poliz ekinlari mahsulotlari, yangi karam, suv o’simliklari kiradi. Ildizmeva hayvonlarga berishdan avval yuviladi, qirqiladi va aralashtiriladi. Ildizmevani qoramopga berishda 10—15 mm, buzoqlarga —5—10, cho’chqalarga — 5—10 va parrandaga — 3—4 mm qalinlikda qirqiladi. Kunjara sigirlarga 10—15 mm o’lchamda maydalab beriladi. Ildizmevali ozuqalar maydalanganda uning sharbati oqib ketmasligi lozim. Ildizmeva ozukalar xayvonlarga iste’molga berishda, ko’pi bilan 2 soat avval tayyorlanadi. Aks holda ozuqa buzilib qolishi mumkin. Kontsentrat ozuqalar sigirlar uchun 1,84—4 mm, cho’chqa va parrandalar uchun 1—1,8 mm gacha maydalab beriladi. Makkajo’xorini siloslash davrida uni 15—80 mm o’lchamda maydalanadi. Silos lavlagilar bshgan qo’shib tayyorlanganda uning o’lchami 5—7 mm.dan oshmasligi lozim.

Ozuqalarning ifloslanganligi: lavlagi 0,3 foiz, donli ozuqa 1 foiz qum, 0,004 achchiqmiya, spora va 0,25 foiz randak, qorakuya, mastak bilan zararlangan bo’lishi mumkin.