Reproduktiv salomatlik

www.pedagoglar.uz 
20-son 3 –to’plam yanvar 2022 
Sahifa: 103 
bizni hanuz taajjublantiradi, chunki misrliklar bu davrda gʼildirak bilan hali tanish 
emas edilar. Qurilishda ular ixtiyorida faqat silindrsimon jismlardan dastag bor edi 
xolos. Аmmo odamlar ulkan bloklarni somondan toʼqilgan arqon yordamida ter 
toʼkib qanday tashiganlar? Kishini hayratda qoldiradigan moʼjizalardan yana biri 
ulkan imoratni shimol, janub, sharq va gʼarb tomonga yoʼnaltirishdir. Qarangki, 
piramida oʼlchovlarining juda katta boʼlishiga qaramasdan (asosining har bir tomoni 
137 m, balandligi 147 m), uning yoʼnalishi absolyut aniqlik bilan bajarilgan. 
Аytishlaricha, hozirgi zamon dengiz kompasi bilan ulkan piramidaning 
yoʼnalishlarini tekshirish mumkin. Bugungi kunda Xeops piramidasining tashqi 
qiyofasi zinapoyali shotini eslatsa-da, aslida chiroyli oppoq toshlardan qoplangan 
boʼlib, yaxlit va silliq yuzadan iborat boʼlgan. Bunga ishonch hosil qilish uchun 
Xefren piramidasiga murojaat qilamiz. Uning yuqorisidagi qoplamaning asosiy qismi 
hali ham mavjud. Аna shunday qoplama toshlarning baʼzilari Xeops piramidasining 
ostonasida ham topilgan. Qoplamalar shunchalik yoʼnib tekislangan va hech qanday 
eritma ishlatmasdan bir-biriga shunchalik tutashtirilganki, oraligʼidan hatto bir parcha 
qogʼozni ham oʼtkazib boʼlmaydi.
Аna shu qoplamalarning mavjudligi haqida Qadimgi Yunon tarixchisi
Gerodot ham fikr bildirib, quruvchilar piramida sirtini qoplashni uning yuqorisidan 
boshlaganlar 
degan 
xulosaga 
kelgan. 
Hozirgi 
zamon 
misrshunoslarining 
hisoblashicha, piramidalar qurishdan oldin misrliklar dastlab togʼlik yerlarda zovurlar 
qazib, tekis va yaxlit poydevor qilishga erishganlar. Buning uchun zovurni suv bilan 
toʼldirib, unga qoziqlar qadaganlar va suvning yuzasini belgilaganlar. Soʼng atrofni 
tekislab, zovurni togʼ toshlari bilan toʼldirganlar va qoziqlardagi belgilar bilan 
baravarlashtirganlar. Natijada boʼlajak piramidaning tekis va yaxlit poydevori 
vujudga kelgan. Bu vaqtda tosh yotqizuvchi mutaxassis piramida uchun ishlatiladigan 
toshlarni bir necha yil mobaynida tekislab pardozlagan. Bloklar faqat uch oyga 
yetadigan qilib tayyorlangan, chunki har yili boʼladigan suv toshqini natijasida uch oy 
davomida ishsiz qolgan dehqonlar ana shu piramida qurilishiga jalb etilganlar. 
Birinchi qator toshlar oʼrnatilgach, uning atrofiga shagʼal yotqizilib, bir tomonga 
nishab tortilgan. Keyin bloklarni tortish yoʼli bilan nishabga olib chiqilgan va birinchi 

---