Reje : Kampilobakterioz keselligi. Kelip shigiw tariyxi, qozg’atiwshilari, turleri. Epidemiologiyasi Kampilobakterioz keselligi haywanlarda keshiwi etiologiyasi klinakasi patogenizi Kampilobakterioz keselligi emleniwi ha’m profilaktikasi

Reje :

Kampilobakterioz keselligi. Kelip shigiw tariyxi, qozg’atiwshilari, turleri. Epidemiologiyasi

Kampilobakterioz keselligi haywanlarda keshiwi etiologiyasi klinakasi patogenizi

Kampilobakterioz keselligi emleniwi ha’m profilaktikasi

1. 
   Kampilobakterioz keselligi. Kelip shigiw tariyxi, qozg’atiwshilari, turleri. Epidemiologiyasi
   

Kampilobakterioz (zaqım. Campylobacteriosis) - bul ulıwma intoksikatsiya sindromi, as qazan -ishek traktınıń zaqım aliwi hám jas balalarda (1 jas ) hám zaiflashgan adamlarda septik process formasında umumlashish múmkinshiligı menen ajralıp turatuǵın ótkir juqpalı zoonoz keselligi. Házirgi kungacha kampilobakteriozning ayriqsha profilaktikası ele islep shıǵılmaǵan Kampilobakterioz - bul zoonozli tábiyaattıń ótkir juqpalı keselligi, bul Campylobacter turining patogen mikroorganizmlari tárepinen qozǵatılıp, túrli dárejedegi zorlıqshılıq hám kórsetisler polimorfizmi menen xarakterlenedi Kampilobakterioz haqqında maǵlıwmat ingliz mikrobiologlari McFadian hám Shtokmanning esabatlarınan baslanadı, olar 1913 jılda qoy jatırında mıywelarda vibrioni jańalıq ashqan. Keyinirek, qoydan patogen AQShda ajıratılǵan (1924). Germaniya (1927), Ispaniya (1956 ) hám basqa mámleketlerde. Kampilobakteriozning qaramaldı qozǵawtıwshısı 1918 jılda Smit tárepinen tabılǵan. Mámleket degi siyirlerde kampilobakterioz qozǵawtıwshısı haqqında birinshi maǵlıwmat V. A. Yakimovga (1926 ), keyinirek E. V. Kozlovskiy (1958). Bul mashqalanı úyreniwge úlken úles qosqan P. A. Trilevko, P. A. Voloskov, N. N. Mixaylov, M. A. Luchko, A. V. Golikov hám basqalar. Kampilobakteriozning qozǵawtıwshıları. Mikroorganizmlar Campylobacter túrine tiyisli Spirilllar shańaraǵına tiyisli. Házirgi kúnde Campylobacter jinsi haywanlar hám adamlardan ajıratılǵan 14 ten artıq tur hám kishi túrlerge iye (1-keste) jáne bul nomer turaqlı túrde ósip barıp atır, bul mikroorganizmlarning adamlarda keselliktiń etiologiyasi hám patogenezida potentsialı anıqlanıp atır. Búgingi kúnde eń áhmiyetlileri C.jejuni, C. coli, C. laridis, C. fetus. Biraq ekinshisi, kóbinese keselliktiń gematogen tarqalatuǵın formaları rawajlanıwı menen interkurrent keselliklerde zaiflashgan adamlarǵa tásir etedi. Kampilobakteriozning kóbinese diareya keselligi retinde júzege keliwi C.jejuny hám C. coli tárepinen kelip shıǵadı. Kampilobakterni hár qıylı úy hám jabayı haywanlar, sonıń menen birge qus alıp yuradi. Sutemizuvchilar denesinen vibrionlarning shıǵıwı átirapǵa sút, jınıslıq aǵzalardan aǵıw, sperma, homila túsken homila, platsenta hám iplas menen júz boladı. Patogen azıq, tósekler, ho'kizlar, sharbashılıq ónimleri arqalı tarqaladı. Belgilengenine qaraǵanda, gósh dene góshining aǵıl-tegil pataslanıwı ishek kesilgende, quramı óltirilgen haywandıń aǵzaları hám toqımalarına kirgende gúzetiledi. Jarlıq. 1. Adam hám haywanlardan ajıratılǵan kampilobakteriyalar túrleri.

C. fetus subsp. fetus- Qaramal, qoy, cho'chqa, qus Gúysewshi haywanlar, abortlar, endometritlarda

C. hyointomachis- Qoyda patalogik forması Abort

C.jejuni- Hár túrlı túrdegi haywanlar, qus, adam, patalogik forması Enterit

C. coli- Hár túrlı túrdegi haywanlar, qus, adam patalogik forması Enterit

C. laridis-Chagalalar, ıytlar, adam patalogik forması Enterit

C.pyloridis- Insan, birpara túrdegi haywanlar patalogik forması As qazan jarası etiologiyasida múmkin bolǵan qatnasıw

C. cinaedi- Hár túrlı túrdegi haywanlar

C. arpabádiyan - Hár túrlı túrdegi haywanlar

C. fekalis- Hár túrlı túrdegi haywanlar

C. konsisus- Hár túrlı túrdegi haywanlar

C. sputorium subsp. sputorum- Qaramal, qoy

Patogen bolmaǵan

Eń úlken epidemiya qáwipi qus menen ańlatpalanadı (kury), úy haywanları hám awıl xojalıǵı haywanları, olar menen baylanıs qılıw adamlarda eń ullı hám eń qáwipli shaxslar,

ol jaǵdayda infektsiya virussız bakteriyokarer formasında dawam etedi

xiralashgan klinikalıq kórinisler. Kampilobakteriyaning aktiv tasılıwı gullalar (20 -70%), ǵarǵalar (90%), kepterler (20 -40%), ǵazlar (10 -6 O%), qaraǵaylarda (45-83%) gúzetilgen. Insan belgili sharayatlarda (kesel yamasa tasıwshısı ) patogen deregi bolıwı múmkinley infektsiyası.

2.