Режа: Ўзаро боғланишлар хақида тушунча ва уларнинг турлари Регрессион таҳлил вазифалари ва унинг босқичлари

Регрессион ва корреляцион таҳлил вазифалари ва унинг босқичлари:

Коррреляцион таҳлил деб ҳодисалар орасидаги боғланиш зичлик даражасини бахолашга айтилади.
Корреляцион боғланишларни ўрганишда икки тоифадаги масалалар кундаланг бўлади. Улардан бири ўрганилаётган ҳодисалар (белгилар) орасида қанчалик зич (яъни кучли ёки кучсиз) боғланиш мавжудлигини баҳолашдан иборат. Бу корреляцион таҳлил деб аталувчи усулнинг вазифаси ҳисобланади.
Регрессион тахлил натижавий белгига таъсир этувчи омил-ларнинг самарадорли-гини аниқлаб беради.
Регрессион тахлил амалий масалаларни ечишда мухим ахамият касб этади. У натижавий белгига таъсир этувчи белгиларнинг самарадорлигини амалий жихатдан етарли даражада аниқлик билан бахолаш имконини беради. Шу билан бирга регрессион тахлил ёрдамида иқтисодий ходисаларнинг келажак даврлар учун истиқбол миқдорларини бахолаш ва уларнинг эхтимол чегараларини аниқлаш мумкин.
Регрессион ва корреляцион тахлилда боғланишнинг регрессия тенгламаси аниқланади ва у маълум эхтимол (ишонч даражаси) билан бахоланади, сунгра иқтисодий-статистик тахлил қилинади.
Регрессион ва корреляцион тахлил қуйидаги 4 босқичдан иборат булади:
масала қуйилиши ва дастлабки тахлил;
регрессия тенгламасини бахолаш ва тахлил қилиш.
маълумотларни тўплаш ва уларни ўрганиб чиқиш;
боғланиш шакли ва регрессия тенгламасини аниқлаш;
Тўғри чизиқли регрессия тенгламасининг параметрлари (а0, а1) ўртача арифметик миқдорнинг қуйидаги хоссасига асосланиб «энг кичик квадратлар» усули билан топилади. Бундан регрессия тенгламасининг параметрларини аниқлаш учун қуйидаги нормал чизиқли тенгламалар тизими келиб чиқади:
Бу ерда:
n - тўпламнинг хажми (бирликлар сони);
x1, x2,....., xn - омил белгининг ҳақиқий қийматлари;
y1, у2,....., yn - натижавий белгининг ҳақиқий қийматлари.
Системанинг параметрларга нисбатан умумий ечими ушбу кўринишда ёзилади:
Регрессия тенгламасида Х-омил белги олдидаги а1 коэффициент иқтисодий таҳлил учун катта ахамиятга эга. У регрессия коэффициенти деб номланади ва Х-омилнинг самарадорлигини кўрсатади: омил бир бирликка ошганда натижа ўртача қанча миқдорга ошиши (ёки пасайиши)ни ифодалайди.