Reja: Zamonaviy foydalanuvchilar uchun kompyuter tarmoqlaridan foydalanishning afzalliklari

* uzellar orasidan uzunlikni cheklash;
* tarmoqdagi uzel sonini cheklash;
* tarmoq uzellari bilan paydo bo`ladigan trafik intensivligini cheklash. Masalani Ethernet texnolgiyasi bo`yicha ingichka koaksial kabel bilan 185 metr uzunlikdagi kabelni ulaydi, unga 30 tadan ortiq bo`lmagan kompyuterlar ulanadi. Biroq, agar kompyuterlar o`zaro axborotlar bilan almashayotgan bo`lsa, ayrim hollarda kabelga ulangan kompyuter sonini 20 gacha, yoki 10 taga kamaytiriladi; buning, sababli har bir kompyuterga tarmoqning umumiy o`tkazuvchanlik qobiliyati etarli bo`lishi kerak. Bunday cheklanishlarni bartaraf qilish uchun maxsus asbob - uskunalardan foydalaniladi.
Fizik aloqalar topologiyasi: tarmoqning fizik va logik strukturalaridan iborat.
Fizik aloqaning konfiguratsiyasi kompyuterlarni elektrik ulanishlarini aniqlaydi. Logik aloqa tarmoq uzellari orasidagi tashkil etadi.
Tarmoqning umumiy uzunligini ko`paytirish maqsadida lokal tarmoqning kabelning turli segmentlarini fizik ulash uchun kommunikatsion qurilmaning oddiy takrorlovchi (povtoritel`) (reprator) ishlatiladi. Takrorlovchi bir tarmoq segmentidan kelayotgan signallarni uning boshqa segmentiga uzatadi.
takrorlovchi takrorlovchi takrorlovchi

Rasm 10 Takrorlovchi Ethernet tarmog`ini uzunligini oshirishga imkon beradi.
Bir nechta portlarni va bir nechta fizik segmentlarni ulovchi takrorlovchilarga kontsentratorlar yoki xablar deyiladi. Kontsentratorlar lokal tarmog`i baza texnologiyalari uchun xarakterlidir:
- lokal tarmoqlar: Ethernet, Arc NEF, Token Rinq, FDDI, Fast Ethernet, Giqabit Ethernet.
Istalgan texnologiyada kontsentratorlarning ishlashida ko`p umumiylik mavjud. Ular bir portdan kelgan signallarni boshqa o`zining portlariga uzatib beradi. Ular aynan portlarda kirish signallari bilan farq qiladi xalos.
Ethernet kontsentratori o`zining barcha kirish signallarini takrorlaydi, undan tashqari qaysi portdan signal kelsa, uni ham takrorlaydi (rasm 2.9. a). Token Rinq kontsentratori ayrim portlardan kelgan signallarni takrorlaydi, ya`ni keyingi kompyuter xalqasi ulangan bitta port signalini takrorlaydi (rasm 2.9. b).


Rasm 11 Turli texnologiyali kontsentratorlar.
Ko`p hollarda fizik va logik tarmoq topologiyalari bir - biriga mos bo`ladi.
fizik xalka

Д		^Е		F

Logik xalqa

1. 
   fizik topologiyaga ega.
   

2. 
   umumiy fizik shina
   

Fizik topologiyaga ega bo`lgan kompyuterlar xalqa kabeliga kirishga ruxsatni, maxsus kadrni bir - biriga uzatish hisobiga oladilar. Kadr - marker ham xuddi o`sha tartibda kompyuterdan kompyuterga ketma - ket uzatiladi, ya`ni fizik xalqa hosil qilib, markerni A kompyuter V ga, V kompyuter S kompyuterga v.k. uzatadi.
b) logik va fizik topologiyalarni mos tushmaganligi. Bunda fizik kompyuterlar umumiy shina topologiyasi bo`yicha ulangan. Bu erda marker xalqa tartibda uzatiladi va fizik aloqani takrorlamaydi, balki tarmoq adapterlarining logik konfiguratsiyasi bilan aniqlanadi. Kontentratorlar yordamida tarmoqni strukturalash na faqat tarmoq uzellari orasidagi masofani ko`paytirish balki uning mustahkamligini ham oshirib beradi.