Reja: Xayvonat dunyosining oziq zanjiri

Mavzu: Hayvonot olamida ozuqa zanjiri tutgan o'rni.

Reja:

1. 
   Xayvonat dunyosining oziq zanjiri
   
2. 
   Oziqa zanjirining hayvonat dunyosida tutgan o’rni
   
3. 
   Oziq zanjirlari
   

Har xil turdagi organizmlar koʻp yoʻllar orqali oʻzaro munosabatda boʻladi. Ular bir-biri bilan raqobatlashishi yoki simbiontlar, yaʼni uzoq muddat yaqin munosabatda boʻluvchi sheriklar boʻlishi mumkin. Yoki ular biz tabiatda tez-tez guvohi boʻladigan hodisani amalga oshiradi: biri boshqasi bilan oziqlanadi! Bu orqali ular oziq zanjiridagi bogʻlanishlardan birini hosil qiladi.

Ekologiyada oziq zanjiri biri ikkinchisi bilan oziqlanuvchi organizmlar yigʻindisidan iborat boʻlib, bunda oziq moddalar va energiya biridan keyingisiga oʻtib boradi. Masalan, siz tushlikka gamburger tanovul qildingiz, siz ham oziq zanjiri ishtirokchisiga aylanasiz va bu quyidagicha namoyon boʻladi: maysa \rightarrow→right arrow sigir \rightarrow→right arrow odam. Lekin gamburger ichiga salat bargi qoʻyib tanovul qilsangiz-chi? Ushbu holatda ham siz oziq zanjiri ishtirokchisiga aylanasiz va bu quyidagicha namoyon boʻladi: salat bargi \rightarrow→right arrow odam.
Bu misolda bayon etilganidek, biror organizm (masalan, odam)ning chiziqli tarzda davom etuvchi oziq zanjirida qanday mahsulotlar isteʼmol qilishini toʻliq tasvirlab bera olmaymiz. Yuqoridagi kabi holatlarda biz oziq toʻrini koʻplab oʻzaro kesishuvchi oziq zanjirlaridan iborat va biror-bir organizm nimalar bilan oziqlanishi hamda bir organizmning boshqasi tomonidan isteʼmol qilinishini koʻrsatuvchi vosita sifatida olishimiz mumkin.
Ushbu maqolada ekotizimdagi oziq zanjirlari va oziq toʻrlari qanday qilib energiya va ozuqa moddalari oqimini namoyon qilishi bilan yaqindan tanishib oʻtamiz.
Avtotroflar va geterotroflar
Oziq topish uchun organizmlar qanday asosiy jarayonlarni qoʻllaydi? Baʼzi organizmlar karbonat angidrid kabi oddiy molekulalardan oʻzlari uchun ozuqa boʻladigan organik birikmalarni hosil qilgani uchun oʻz-oʻzidan oziqlanadigan turlar sifatida maʼlum va ular avtotroflar deb nomlanadi. Avtotroflar ikkita asosiy turga ajratiladi:

•