Reja: Umumiy ma’lumotlar

Tayanch tushunchalar:

Standartlar- Buyumlarning ma’lum sifatga ega bo’lishini maqsadida davlat tomonidan belgilangan (GOST) xujjat.

Farmatlar- GOST da belgilangan chizmalar chizish uchun ishlatiladigan o’lchamli qog’oz.

Masshtablar- Buyum tasviridagi chiziqli o’lchamlarning shu buyumning xaqiyqiy o’lchamiga nisbati.

Materiallarning shartli belgilanishi- Chizmalarida materiallarining kesimlar va qirqimlardan buyumlarning kesuvchi tekislikga tegib turgan yuzalarining shtrixlanishidan iborat bular buyum qanday materiallar yasalganligini ko’rsatadi.


2-Ma’ruza

Chizmalarda geometric yasashlar

Reja:

1.Asosiy geometric yasashlar. Qiyalik va konusliklar.

2.Aylanalarni teng bo’laklarga bo’lish.

3.Tutashmalar

4.Sirkul yordamida chiziladigan egri chiziqlar.

5.Lekolo egri chiziqlari.

Adabiyotlar. (1)


1.Asosiy geometric yasashlar. Chizmalarni bajarishda geometric qonun qoidalarga rioya qilib chizilgan chizmalar aniq va to’liq bo’ladi. Biz quyida bir nechta geometric yasashlarni ko’rib chiqamiz.

a) Paralel to’g’ri chiziqlar o’tkazish. O’zaro parallel to’g’ri chiziqlarni o’tkazishda leneyka, gonyalar va sirkuldan foydalanish mumkun.Mabodo leneyka o’rnida reshinadan foydalansa ish yanada osonlashadi (2.1-shakl). 2.2 shaklda sirkul yordamida parallel to’g’ri chiziqlar o’tkazish ko’rsatilgan.

2.1-Shakl 2.2- Shakl

b) Perpendikulyar to’g’ri chiziqlar o’tkazish. Bunday chiziqlarni o’tkazishda xam parallel to’g’ri chiziqlarni o’tkazishda qo’llanilgan qoidalardan foydalaniladi, ya’ni gonya va sirkul ishlatiladi. 2.3-shaklda AB to’g’ri chiziqda joylashgan S nuqtadan shu to’g’ri chiziqga perpendikulyar to’g’ri chiziq o’tkazish gonya va leneyka yordamida perpendikulyar to’g’ri chiziq o’tkazish ko’rsatilgan. 2.4-shaklda AB kesmaning uchlaridan R radius bilan aylana yoylar chiziladi xamda bu yoylarning o’zaro kesishgan 1 va 2 nuqtalarini o’zaro birlashtiramiz. Xosil bo’lgan 12 to’g’ri chiziq AB kesmani teng 2 ga bo’lnadi va unga perpendikulyardir.