Pusk menyusining POISK bo’limi yordamida biz kompyuterimizda yoki tarmoqga ulangan boshqa kompyuterlarda
Bu oynaning chap tomondagi "Iskatg’ imena faylov i papok" satrida biz qidirilayotgan fayllar va papkalar nomini
noahnik qismini belgilashimiz mumkin. SHunda * - bir nechta noahnik belgilar uchun, ? - esa bita noahnik belgilar
Masalan: *jon.doc - manosi nomi JON-ga tugagan mahlumotlar turi doc (matnli) bo’lgan hamma fayllarni qidirish.
Bu tomondagi "Iskatg’ tekst" satrida esa biz qidirilayotgan fayllar va papkalar ichidagi matn qismini (birinchi
satrdagi !!) ko’rsatamiz. "Gde iskatg’" ro’yxati yordamida esa biz fayl yoki papka qaysi disklarda qidirishni
ko’rsatamiz. Pastdagi "Parametrq poiska" qismi yordamida esa kirish jarayonini aniqlashtirishimiz mumkin. Buning
uchun qidirilayotgan fayl yoki papkani yaratilgan, ochib ko’rib chiqilgan va o’zgartirilgan kunini, uning ichidagi
mahlumotlar turini, xajmini ko’rsatishimiz mumkin.
Ushbu yuqorida ko’rsatilgan harakatlarimizdan keyin "NAYTI" tugmani bosamiz va natijada kompyuter bizga biz
ko’rsatgan buyruqga asosan qidirilayotgan faylga o’xshash fayllar va pakalar ro’yxatini asosiy o’ng tomonda
joylashgan oynada ko’rsatadi.
Pusk menyusining bo’limi yordamida biz kompyuterimizda yoki tarmoqga ulangan boshqa kompyuterlarda
jyolashga programma fayllarni ishga tushirishimiz mumkin. Buning uchun biz yoki u programmaga to’liq yo’lni
ochilgan oynada yozishimiz kerak yoki u programani X tugmasi yordamida topishimiz kerak.
Pusk menyusining SPRAVKA bo’limi yordamida biz kompyuterda WINDOWS dasturi xaqida va Ushbu
operatsion tizimda ishlash xaqida umumiy mahlumotlar (yordamlar) topishimiz mumkin. Pusk menyusining
ZAVERSHENIE RABOTQ bo’limi yordamida biz kompyuterimizni o’chirishimiz (Zavershenie rabotq) yoki o’chirib
qayta ishga tushirishimiz (Perezagro’zitg’) va boshqa foydalanuvchi bo’lib qayta kompg’terga kirshimiz (Smenitg’
polg’zovatelya) mumkin.
ISH STOL bu ekranning bo’sh soxasi, uning ichida har hil dasturlar o’zining oynasida bajariladi. Ish stolni sozlash
uchun biz Panelg’ Upravleniyaning
buyrug’idan frydalanishimiz yoki ish stolni bu sroxasiga ko’rsatib
sichqonchaning o’ng tugmasini bosami. Paydo bo’lgan kontekst menyuning pastida joylashgan SVOYSTVA buyrug’i
ham aynan shu amalni bajaradi.
Kelinglar shu kontekst menyu bilan yaqinroq tanishaylik.
• Uporyadochitg’ znachki - Ekrandagi papka, YoRLIQ va har hil boshqa belgilarni saralash (nom, turi, xajmi,
yaratilgan kuni bo’yicha)
• Obnovitg’ - ekran tashqi ko’rinishini yangilash (tarkibi va xususiyatlarini qayta o’qish)
• Vstavitg’ - xotiraga quyilgan obhektni ekranga qo’yish.
• Vstavitg’ yarlqk - xotiraga quyilgan obhektga YoRLIQni (obhektgacha to’liq yo’lni ko’rsatuvchi belgini) ekranga
qo’yish.
• Otmenitg’ udalenie - oxirgi harakatni bekor qilish.
• Sozdatg’ - ekranda yangi papka, YoRLIQ, yoki yangi har hil standart faylni (rasm, matnli fayl, arxiv, ofis dasturlar
fayllarini) yaratish.
YoRLIQNI xajmi 1 Kb ga teng bo’lib uning ichida faqat sizning kompyuteringizda joylashgan faylgacha to’liq yo’l
saqlanadi. SHuning uchun YoRLIQni boshqa joyga ko’chirib olsangiz u holda u yordamida fayl ochib olmaysiz,
chunki to’liq yo’l o’zgaradi.
Ekranda joylashgan hamma narsalar diskning WINDOWS papkasini RABOCHIY STOL papkasi ichida
joylashadi. Bo’lardan MOY Kompyuter, KORZINA, MOI DOQUMENTQ, SETEVOE OKRUJENIE va INTERNET
EX’LORER bu standart maxsus papka va YoRLIQlar. Qolgan belgilar bu biz yaratgan papka fayl va YoRLIQlar.
Arxivlangan fayl-bu faylning ixchamlangan, siqilgan xolati. Amalda fayllar bilan ishlashda, yahni fayllarni bir
kompyuterdan ikkinchi kompyuterga ko’chirishda, diskka joylashda, saqlab qo’yishda, elektron pochta orqali axborot
yuborishda bunday fayllar bilan ishlash zarurati tug’iladi.
Fayllarni arxivlash - fayllarni arxivlash jarayoni orqali siqilgan, ixchamlangan xolatda diskda saqlash demakdir.
Arxivlash qattiq disk ishdan chiqishi yoki faylning tasodifan o’chirilishi sodir bo’lgan xollarda joriy faylni qayta
tiklash uchun yordam beruvchi vosita sifatida xam qo’llaniladi.
Umuman arxivlash - bu uzoq muddat saqlanuvchi fayllar, kam qo’llaniladigan, eski xujjatlar, xar xil materiallar,
adabiy va ilmiy maqolalar, rasm va boshqalarni saqlash uchun qo’llaniladi. Arxiv bir qancha qismlardan iborat bo’lishi
va unda har bir fayl alohida ko’rinishda saqlanishi mumkin. Bunday arxiv fayllari ko’p tomli deb ataladi. SHunday
arxivlardan katta hajmli maolumotlarini qismlarga bo’lib disketalarga sig’adigan, qulay ko’rinishga keltirish uchun
foydalanish mumkin. Bunda har bir qism fayl ham arxiv fayli deb ataladi.
Arxiv xosil kilish jarayoni arxivlash (arxivatsiya) deyiladi. Siqilgan faylni eski holiga qaytarish arxivlarni ochish
(razarxivatsiya) deyiladi. Arxivlashni fayllar guruhi, to’liq fayllar strukturasi bo’yicha yoki papkalar bo’yicha ham
qilish mumkin. Arxivlanuvchi fayllarda papkalar ko’p bo’lsa, ularni oldin bitta papkaga yig’ib olish ishni
osonlashtiradi. Elektron pochta va Internet muhitida arxivlangan holdagi maolumotlarni almashish bir qator
qulayliklar yaratadi.
Arxivlash jarayonida ayrim fayllar juda yaxshi ixchamlanishi, bahzi hollarda arxivlash natijasida
boshlang’ich fayl 10-20 baravar siqilishi ham mumkin. Masalan, dastur fayllariga nisbatan tekst va rasm fayllari ancha
yaxshi ixchamlanadi.
hozirgi kunda har xil arxivatorlar bir-biridan siqish darajasi, tezligi, foydalanishda qulayliklari, imkoniyat
darajasi bo’yicha farq qiladi. Foydalanuvchi har xil turdagi arxiv fayllarini kengaytmasi bo’yicha farqlaydi. Siqish
turi shu arxivning formati deyiladi.
Arxivlangan fayl arxivda qaysi fayllar borligini bildiruvchi sarlavxaga ega bo’ladi. Arxiv sarlavxasida unda
saqlanuvchi xar bir fayl uchun quyidagi maolumotlar saqlanadi:
fayl nomi;
fayl saqlanuvchi katalog xaqida mahlumot;
faylning oxirgi marta qayta ishlangan sanasi va vaqti;
faylning diskdagi va arxivdagi o’lchami;
arxivning to’liqligini tekshirishda ishlatiladigan har bir faylning tsiklik tekshirish kodi.
Arxiv fayllari oddiy fayllar kabi nomlanadi. quyida biz Windows muhitida fayllarni arxivlash uchun yaratgan
WinRar dasturi bilan tanishib chiqamiz.
Do'stlaringiz bilan baham: 
