Reja: Tarixiy sharoit va urushning sabablari

Qrim urushi (1853-1856). Urushning boshlanishi borishi yakuni.
Reja:

1. 
   Tarixiy sharoit va urushning sabablari.
   
2. 
   Urushning boshlanishi va borishi.
   
3. 
   Parij kongressi. Yakun va hududlarning qayta taqsimlanishi.
   

1
853-yilning 2-iyulida Rossiya Moldova va Valaxiyani bosib olib, oldinroq erishilgan xalqaro kelishuvlarni buzgani bois dastlab Usmonli saltanati, so‘ng qator Yevropa davlatlari unga qarshi urush e’lon qildi. Shu tariqa tarixga “Qrim urushi” nomi bilan kirgan qonli urush boshlanib ketdi. Qrim yarimoroli muammosi ana shu yillarda ko‘tarildi, negaki bu hududga Rossiya, Usmonli saltanati va hatto Yevropa davlatlari ko‘z tikkan edi. “Daryo” hozirda ham ziddiyatlar davom etishdan to‘xtamayotgan hududda 167 yil oldin sodir bo‘lgan va Rossiyaning mag‘lubiyati bilan yakunlangan Qrim urushi haqida hikoya qiladi.

Tarixiy sharoit va urushning sabablari
Kavkazda hukmronlik uchun Rossiya va Turkiya hamda uning ittifoqchilari o‘rtasida 1853–1856-yillarda kechgan kurash tarixga “Qrim urushi” yoki “Sharqiy urush” nomi bilan kirdi. 1854-yilning fevralida Turkiya Rossiyaga qarshi kurashda ittifoq tuzdi. Uning tarkibiga Buyuk Britaniya, Fransiya va 1855-yildan Sardiniya qirolligi kirgan. Harbiy harakatlar Kavkazda, Dunay knyazliklarida, Boltiqbo‘yi, Qora, Azov, Oq va Barens dengizlarida, shuningdek, Kamchatka va Kuril orollarida bo‘lib o‘tdi, asosiy e’tibor Qrimga yo‘naltirilgani sababli ham urush “Qrim urushi” nomini oldi.
XIX asrning o‘rtalariga kelib Usmonli saltanati tanazzulga yuz tutdi va faqat Rossiya, Angliya, Fransiya va Avstriyaning to‘g‘ridan to‘g‘ri harbiy yordamigina sultonga ikki marta Misrning isyonkor vassali Muhammad Ali tomonidan Konstantinopolning qo‘lga olinishining oldini olish imkonini berdi. Bundan tashqari, pravoslav xalqlarining usmonlilar hukmronligidan ozod bo‘lish uchun kurashlari davom etardi (Vostochniy vopros. Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona: v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1890-1907).
Ushbu omillarning barchasi Rossiya imperatori Nikolay I da 1850-yillarning boshlarida asli pravoslav xalqlari yashagan Usmonli saltanatining Bolqon mulklarini egallab olish fikri paydo bo‘lishiga olib keldi. Buyuk Britaniya Rossiyani Qora dengiz sohillaridan, Kavkaz va Shimoliy Amerikadan quvib chiqarishga harakat qildi. Fransiya imperatori Napoleon III inglizlarning Rossiyani kuchsizlantirish rejasiga qo‘shilmagan bo‘lsa-da, 1812-yilgi qasos va shaxsiy hokimiyatni mustahkamlash vositasi sifatida Rossiya bilan urushni qo‘llab-quvvatladi.