Reja: Tariq-biologiyasi va yetishtirish texnologiyasi

www.arxiv.uz

Reja:


1.Tariq-biologiyasi va yetishtirish texnologiyasi
2.Marjumak-biologiyasi va yetishtirish texnologiyasi

1.Tariq qimmatbaxo yormali ekin. Tariq yormasi qimmatbaxo oziqabop xossalariga va yaxshi sifatli mazasiga ega. Yormaning oziqabopligi 14-jadvalda keltirilgan.

Jadvaldan ko`rinib to`ribdiki tariqda oqsil moddasi yetarli. Tariqning oqsilida barcha almashtirib bo`lmaydigan aminokislotalar aniqlangan (2)
14..Suk va boshqa turdagi yormalarning kimyoviy tarkibi (Posshanov bo`yicha 1997)

Ёрма	Миқдори, %
	оқсил	Ёг	крахмал	Шакар	Клетчатка
Сук	12,0	3,5	81	0,15	1,04
Гуруч	6,0	0,5	88	0,50	0,30
Арпа ёрмаси (перловка)	9,6	1,2	85	0,50	1,25
Маржумак ёрмаси	10,0	3,0	82	0,30	2,00
Сули ёрмаси(овсянка)	16,0	6,0	72	0,25	2,87
Маккажўхори ёрмаси	12,5	0,6	86	0,25	0,25
Бугдой ёрмаси (манка)	12,7	0,9	84	0,96	0,24

Tariqning doni eng kerakli bo`lgan ko`p elementlarining (magniy.fosfor) manbai bo`lib xisoblanadi. Tariqning donida mikro-elementlar xam mavjud: rux-1,96mg.% mis-1,19mg.%, yod-1,6; brom-0,36mg.%. Donning ximiyoviy tarkibi o`zgaruvchan, geografik, meteorologik va texnologik yetishtirishlariga kura.Tariq yormasining sifati donni texnologik kayta ishlashiga boglik. Don birinchi ishlovdan ya`ni oklashdan keyin tarkibida 14,43% oqsil, 75,8% kraxmal, 1,34% ma`dan moddalar va 0,38% fosfor mavjud.Tayyor yormada 13,9% oqsil, 79,9 kraxmal, ma`dan moddalar 2,95 va 0,20% fosfor bor. Kepakka oqsil tushib koladi, bundan tashkari mO`rtakning bir qismi aleyron kavati xam tushadi. Donni silliklashda yormaning sifati pasayadi .

Tariqning doni kushlar va chuchkalarga qimmatbaxo oziqa bo`lib
xisoblanadi. Donning 1 kg da 0,97 ozuka birligi bor. Ozuka uchun
donning koldiklari va somoni ishlatiladi. Tariqning ozukabop navlari mavjud bo`lib, ular pichan tayyorlash uchun ishlatiladi. Bo`lardan tashkari tariq angiz ekinidir.
1.2 Tarixi. Tariq yovvoyi xolatda aniqlanmagan.
Botaniq-geografik izlanishlar asosida N. N. Vavilov birlamchi shakllarining xosil bo`lishini va Sharkiy Osiyoning togli xududlaridan kelib chiqishini xamda Ovropa va Osiyo mamlakatlariga Xitoy va unga chegaradosh mamlakatlardan tariq tarkalgan.
FAO ma`lumotlariga kura 2000 yili tariq 36,16mln.ga ni band kilgan va xosildorligi-7,52s.ga ni tashqil kilgan.Tariq eng ko`p Afrikada va Osiyoda ekiladi. Xosildorligi. Tariq serxosil o`simlik. Lalmi yerlarda 7-10 s ga don xosili olinadi. Sugoriladigan yerlarda 50-70 s ga don olinadi. Kozogistonda G.Buriyev tomonidan 201 s ga don olinganligi ma`lum.