Reja: Tabiiy geografiyada sistemali yondashuv



Download 47,91 Kb.
bet1/4
Sana20.02.2022
Hajmi47,91 Kb.
#460857
  1   2   3   4
Bog'liq
Regional tabiiy geografiyaga taaluqli muammo


Regional tabiiy geografiyaga taaluqli muammolar

Reja:



1. Tabiiy geografiyada sistemali yondashuv
2. Atrof muhit muammolarining geografik jihatlari

Rayonlashtirish (fr. rayon - bo`lim, bo`linma) keng ma’noda geografik qobiq va uning qismlarining, shuningdek tabiat va jamiyat o`zaro ta’sirining tabiiy va sotsial-iqtisodiy jarayonlarning hududiy tabaqalashuvini (differensiatsiyasini) ochib berishga qaratilgan say’-harakatlar majmuasidir.Amerikalik olim D.Uittlsining fikricha (1957), rayon – hodisalarning murakkab komplekslarining hududiy birikmalarini tanlab olish va o`rganish vositasidir.


Geografiyada rayonlashtirish muammosini ko`pchilik tadqiqotchilar markaziy muammo deb hisoblashadi va bu muammoga juda ko`plab adabiyotlar bag`ishlangan. Geografik rayonlashtirish tipologik yondashuvni nafaqat Yer yuzasidagi bir xil qismlarini ajratish yo`li bilan, balki hududlarning alohida tiplari areallarinining tahlil natijalarini bir-biriga moslab bir butun hosil qilish yordamida individual qiyofaga ega bo`lgan turli xil qismlarini ajratish yo`li bilan ham amalga oshiradi.
Tabiat xossalarining ifodalanishi darajasiga ko`ra rayonlashtirishning quyidagi xillari ajratiladi: 1) tabiat va jamiyat o`zaro ta’sirinining sistemalarini integral rayonlashtirish; 2) kompleks tabiiy-geografik (landshaft) rayonlashtirish; 3) komponentlarni tabiiy-geografik rayonlashtirish (iqlimiy, geomorfologik,geobotanik va b.).
Tabiiy geografik rayonlashtirish deb, teng tabiiy regionlarni ajratish (belgilash) asosida hududiy bo`lish tizimiga aytiladi. Yuqorida ta’kidlanganidek, tabiiy-geografik rayonlashtirish juz’iy tabiiy geografik belgilarga (komponentlar bo`yicha tabiiy geografik rayonlashtirish) va o`zaro bog`liq bo`lgan belgilarning kompleksiga ko`ra (komleks tabiiy-geografik yoki landshaft rayonlashtirish) o`tkazilishi mumkin. Amaliy vazifalarga nisbatan esa rayonlashtirishning ikki turi – umumilmiy va amaliy rayonlashtitish turlariga ajratiladi. Ammo, ayrim tadqiqotchilarning fikriga ko`ra, har qanday amaliy rayonlashtirish faqat umumilmiy rayonlashtirish asosida amalgam oshiriladi. Boshqa tadqiqotchilar esa universal rayonlashtirish yo`q va har qanday rayonlashtirish muayyan maqsad uchun bajariladi, deb hisoblaydilar. A.G.Isachenkoning (1990) fikricha, yagona umumilmiy rayonlashtirish amaliy tabiiy-geografik rayonlashtirishning turli variantlarini ishlab chiqish uchun asos bo`lib xizmat qiladi. Amaliy tabiiy-geografik rayonlashtirish - iqtisodiyot, madaniyat, sog`liqni saqlashning turli sohalarida rejalashtirish va loyihalashtirishda tabiiy-ilmiy asos bo`lib xizmat qiladigan kompleks tabiiy rayonlashtirishdir (masalan, yo`l qurish, yangi yerlarni o`zlashtirish, yerlarni melioratsiya qilish va b.).

Download 47,91 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish