Reja: Schyotlar to’g’risida tushuncha va ularning tuzilishi

Aktiv schyot

Dt Kt

Boshlang’ich

sal’do

Ko’payishi + Kamayishi -

Oborot Oborot

Oxirgi sal’do

• Passiv schyot
• Dt Kt
• Boshlang’ich
• sal’do
• Kamayishi - Ko’payishi +
• Oborot Oborot
• Oxirgi sal’do

• Tranzit schyot
• Dt Kt
• Sal’do Sal’do
• Xarajat Daromad

• Kontr-Aktiv schyot
• Dt Kt
• Boshlang’ich
• sal’do
• Ko’payishi + Kamayishi -
• Oborot Oborot
• Oxirgi sal’do

• Kontr-Passiv schyot
• Dt Kt
• Boshlang’ich
• sal’do
• Kamayishi - Ko’payishi +
• Oborot Oborot
• Oxirgi sal’do

• Balansdan tashqari schyotlarning asosiy xususiyati shundaki, ular tizimsiz, oz miqdorda va keng tarqalmagan. Diqqatga sazovor joyi shundaki, ular aktivlar bo’lib hisoblanadi, lekin balansdan tashqari schyotlarda hisobga olinadigan obyektlarni aktiv va passivga bo’lish ma’lum bir ma’noga ega emas. Balansdan tashqari schyotlarning ko’payishi kirimiga, kamayishi chiqimiga yozib boriladi.
• Buxgalteriya hisobida hisob obyektlarini umumlashtirib hisobga oladigan sintetik schotlar hamda ularni turlari bo‘yicha alohida hisobga oladigan analitik schotlardan foydalaniladi.
• Sintetik schyotlar - xo‘jalik mablag‘lari, mablag‘larning manbalari va xo‘jalik muomalalari to‘g‘risidagi umumlashgan ma’lumotlarni faqat pul o‘lchovida hisobga oladigan schyotlar.
• Analitik schotlar - xo‘jalik mablag‘lari va mablag‘lar manbalari va xo‘jalik muomalalari to‘g‘risida to‘la tavsif beradigan va ularni pul, natura va mehnat o‘lchovida hisobga oladigan schotlar.
• Analitik schotlar va ularga tegishli sintetik schotlar orasida doimo o‘zaro uzviy bog‘liqlik mavjuddir. Chunki sintetik schotlarga yozilgan barcha qoldiq va xo‘jalik muomalalari shu sintetik schotlarga tegishli analitik schotlarga ham yoziladi. Shuning uchun mazkur sintetik schotga ochilgan analitik schotlarning qoldiq va oborotlari shu sintetik schotlarning qoldiq va oborotlariga teng bo‘lishi kerak.

• «Buxgalteriya hisobi to’g’risida»gi Qonunning 6-moddasida O’zbekistonda buxgalteriya hisobini yuritishning asosiy prinsiplaridan biri buxgalteriya hisobini ikkiyoqlamali usulda yuritish ekanligi aytib o’tilgan.
•