Reja: Psixologiya sohasida ilmiy tekshirish olib borishning o‘ziga xosligi

Mavzu:

Psixologiyaning tadqiqot metodlari va metodologik asosi
Reja:

• Psixologiya sohasida ilmiy tekshirish olib borishning o‘ziga xosligi.
• Psixologik tadqiqot metodlari
• Kuzatish, eksperiment, suhbat va so‘rov metodlari

• Metodologiya ???

• Amerikalik psixologlar metodologiya deganda, tadqiqot jarayonida ishlatiladngan barcha tadqiqot uslublari va texnik jarayonlarni tushunadilar.
• Lekin “metodologiya" tushunchasi aslida uslublar yig‘indisidan ham kengroq tushunchadir. Ya’ni, “metodologiya” tushunchasi “konkret metodlar" yoki texnik usullar tushunchalaridan kengroqdir.

O`rganilayotgan predmet va xodisalar

o`zaro aloqador,
bir–birini taqozo etadi,
doimo o`zgarishda,
rivojlanishda,
qarama–qarshi ziddiyatli jarayonlar mavjud

Ilmiy tadqiqotlarga qo’yiladigan asosiy talablar

• Birinchidan, empirik ma’lumotlar muammosi, ya’ni qay turdagi ma’lumotlarni psixologik ma’lumotlar sifatida qabul qilish mumkin.
• Ikkinchi metodologik muammo-bu u yoki bu ijtimoiy psixologik nazariya asosida qonuniyatlar yaratish va ilmiy taxminlar qilish muammosi.
• Uchinchi muammo — bu psixologik ma’lumotlarning sifati masalasi, ya’ni qanday ma’lumotni sifatli, ishonarli deb atash mumkinligi masalasidir.

Ijtimoiy-psixologik tadqiqotlarning faol metodlari:

kuzatish,
eksperiment,
anketa,
suhbat,
intervyu,
test,
sotsiometriya,
kontent-analiz.

KUZATISH METODI

• Tashqi (ob’ektiv yoki chetdan kuzatish) (U. Uaytning o’smirlarni o’rganishi)
• Ichki (sub’ektiv, o‘z-o‘zini kuzatish)
• Erkin kuzatuv
• Standartlashtirilgan
• Guruh ichida kuzatish
• Guruh tashqarisida kuzatish

SO‘ROQ METODLARI

• Og‘zaki so‘roq
• Yozma so‘roq
• Erkin so‘roq (suhbat)
• Standartlashtirilgan so‘roq

TESTLAR METODI

• Test – so‘rov
• Test - topshiriq
• Proektiv test ("Rorshaxning siyoh dog‘lari«, S.Rozensveygning rasmli assotsiatsiyalar)
• Sotsiometrik test

EKSPERIMENT

• Tabiiy eksperiment (A.Makarenkoning jamoaning shakllanishi, M.SHerif esa guruhlararo munosabatlarga taalluqli fenomenlarni)
• Laboratoriya eksperimenti