Reja: Pedagogika fani, uning maqsadi

Qobiliyatlarning tabiiy asoslari.
Qobiliyatlar odamga shaxsning hamma individual psixologik xususiyatlari kabi qandaydir tabiat tomonidan tug‘ma ravishda tayyor holda berilmaydi, balki faoliyat jarayonida tarkib topadi. Odam dunyoga hech qanday psixik xususiyatlarsiz, faqat ularni orttirishga qaratilgan umumiy imkoniyatlar bilan keladi.
O‘z zamonasida Platon «qobiliyatlar tug‘ma ravishda berilgan bo‘ladi va odam foydalanadigan barcha bilimlar uning «absolyut bilimlar» ideal olamida bo‘lishligi haqidagi tasavvurlardan иборатдир» degan edi. 17 asrda Dekart tug‘ma g‘oyalar haqidagi taʼlimotni gavdalantirilgan. Bu kambag‘allarni uqitib bo‘lmaydi, deb ularga past nazar bilan qarashga, ularni kamsitishga reaksion fikrlarga olib keladi.
Qobiliyatning tug‘maligini inkor qilish absolyut tabiatga ega emas. Psixologiya qobiliyatning tug‘ma ekanligini tan olmas ekan, bu bilan miyaning tuzilishi bilan bog‘liq bo‘lgan differensial xususiyatlarning tug‘maligini inkor qilmaydi.
Qobiliyat taraqqiyotining daslabki tabiiy sharti sifatida namoyon bo‘ladigan miya tuzilishining, sezgi aʼzolari va funksional xususiyatlari layoqat deb ataladi. Layoqat ko‘p qirralidir. Faoliyat tomonidan quyilgan talablarning tabiatiga bog‘liq ravishda aynan bir xil layoqatlar asosida har xil qobiliyatlar rivojlanishi mumkin.
F.A.Gallning fikricha odamning hamma qobiliyatlari "aql" va "qobiliyat" sifatlari miya yarim sharlarida o‘zining maxsus qaʼtiy markazlari mavjud ekan, yaʼni bu sifatlarning taraqqiyot darajasi miyaning  tegishli qismlarining miqdoriga to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liqdir. Shuning uchun odamning "kalla suyagiga bir qarash yoki boshidagi do‘mboqchalarini shunchaki paypaslab ko‘rish orqali ko‘p odamning qobiliyatlarini aniqlasa bo‘ladi. Layoqatning miya miqdori massasi va og‘irliga bog‘liq haqidagi faraz ham bekor qilingan. Katta yoshdagi odam miyasining o‘rtacha og‘irligi 1400 г. ga yaqin bo‘ladi. I.S.Turgenev miyasining og‘irligi 2002g, D.G.Bayronniki 1300 г, mashhur ximik Yu.Libixniki 1360 г, yozuvchi A.Fransniki 1017 g bo‘lgan. Eng katta miya aqliy jihatdan nuqsoni bor odami taalluqli ekanligi aniqlangan.