Reja: O`zbekistonda va xorijiy davlatlarda ammiak ishlab chiqarish texnologiyalari

I polka KM1R katalizator tarkibi

• I polka KM1R katalizator tarkibi
• Hajmi – 22,2 m3
• Fe – 90-95% Al2O3 – 1 – 4%
• K2O - 0,1 – 0,9 %
• CaO - 1-4 %
• Fe3O4 - 1 – 4 %

• II polka KM1 katalizator tarkibi
• Hajmi – 23,0 m3
• Fe3O4 – 90-96% Al2O3 – 1 – 4%
• K2O - 0 – 0,9 %
• CaO - 1-4 %

• III polka katalizator tarkibi
• Hajmi – 36,6 m3 KM1R va KM1 katalizatori 1- va 2- polkadagi kataliza-torlardan tashkil topgan.

• Sirkulyatsiya gazlari tarkibida asta-sekinlik bilan inert qo'shimchalar (CH4, Ar) to‘planib, miqdori ko‘payib boradi. Bu holat reaksiya unumdorligiga salbiy ta’sir etadi. Shuning uchun vaqti-vaqti bilan sirkulyatsiya gazlari tashqariga chiqarib yuboriladi va tarkibidagi qo'shimchalarni shunday yo‘l bilan kamaytirib turiladi.
• Ammiak sintezlash qurilmasining asosiy qismi sintez kolonnasidir (15.2- rasmga qarang). Kolonna 175-200 mm, (odatda xromvanadiyli) po'latdan yasalgan silindrsimon korpus bo'lib, ustki va ostki qismi qopqoq bilan berkitilgan. Kolonnaning balandligi 12-20 m. Hozirgi zamon kolonnalarining ichki diametri 1,0-2,8 m bo‘ladi. Kolonnalar loyihasi asosan koфusning kattaligi va ichki nasadkasining tuzilishi bilan farq qiladi. Kolonna korpusining ichida nasatka (ichki qurilma) bo'lib, u katalizator qutisi va issiq almashtirgichdan iborat bo'ladi. Katalizator qutisi kolonnaning yuqori qismiga joylashgan bo'lib, katalizator oralariga va kolonnaning ostki qismiga quvursimon issiq almashtirgich o'matilgan. Bular jarayoning avtotermikligini (o'zini-o'zi issiqlik bilan ta’minlash) ta’minlaydi. Katalizator, quvursimon holda joylashtirilgan reaktorlar, qaytar izotemikjarayonda optimal harorat rejimini ta’minlay oladi. Shuning uchun hoziigi zamon yirik ammiak sintezi qurilmalarida tokchali sintez kolonnalari qo'llanilmoqda. Bunda katalizator qutisiga o'rnatilgan tokchalarga katalizator qo'yiladi. Katalizatoming miqdori (qavatning qalinligi) gaz tezligining kamayishi va gazning ammiakga aylanish darajasining kamayishi bilan ortib boradi. Tokchali sintez kalonasida harorat rejimi optimalga yaqin. Shuning uchun mahsuldorlik ham quvursimon kolonnalaiga nisbatan tokchali, kolonnalarda anchagina yuqori bo'ladi. Harorat rejimini optimalga juda yaqinlashtirish uchun tokchali sintez kolonnasida katalizatomi muallaq turuvchi holda joylashtirish va oralig'iga sovitgichlar o'matish lozim. Muallaq turgan katalizator qavatida gazni katalizator bilan to'qnashuv, yuzasini ancha oshirish va katalizning harorat rejimini yaxshilash natijasida jarayonni ancha jadallash mumkin bo'ladi. Bunday prinsipda ishlovchi sintez kolonnalari tajribada sinab ko'rilmoqda.

• Dunyo davlatlarida bir tonna ammiak ishlab chiqarish uchun o’rtacha tabiiy gaz sarfi.

Davlatlar nomlari	Tabiiy gaz sarfi m3
Rossiya	120000 m3
Belarussiya	120000 m3
Yaponiya	87600 m³
Ukraina	75000 m³
Bangladesh	11700 m³
O’zbekiston	52300 m3
Evropa	90000 m³