Reja: O`zbekistonda va xorijiy davlatlarda ammiak ishlab chiqarish texnologiyalari

Adsorbsion nazariyaga muvofiq:

• Adsorbsion nazariyaga muvofiq:
• Azot molekulyalari temir katalizatori sirtiga adsorbsiyalanadi;
• Adsorbsiyalangan azot molekulyalari temir katalizatorlari atomi bilan reaksiyaga kirishib temir nitridi (FeN) hosil kiladi;
• Vodorod molekulasi katalizator sirtidagi temir nitridi bilan reakiyaga kirishib, FexNH: FexNH2, FexNH3 kabi kompleks birikma hosil kiladi;
• FexNH3 kompleksi neytral bo‘lib, undan ammiak gazi desorbsiyalanib katalizatordan ajralib chiqadi.

• Katalizni Elektron mexanizmi nazariyasi; bu mexanizm oksidlovchi-qaytaruvchi ketma-ket mexanizm xiliga kirib, bu nazariya ammiakni sintezida qatnashayotgan vodorod elektronlarni donori (beruvchi) hisoblanib, katalizatorning metallariga va undagi yarim o‘tkazgich (promotor) beradi. Azot esa elektronlar akseptori (qabul qiluvchisi) vazifasini o‘tadi, katalizatordan bu elektronlarni olib, yuqori aktivlikka ega bo‘ladi.

• Ammiak ishlab chiqarishda zarur tabiiy gazni tozalash va undan vodorod gazini ajratib olish quyidagi bosqichlar asosida boradi:

• III. Konversiyalash bosqichi.

• I. Tabiiy gazni oltingugurt qoldiqlaridan tozalash.

• II. Reforming qilish jarayoni.

• IV. Tabiiy gazni uglerod II oksididan tozalash.

Tabiiy gazni oltingugurtdan tozalash.

• Tabiiy gazni oltingugurtdan tozalashdan maqsad: Reforming jarayoni boradigan 01 – H – 201 pechi va Konversiya jarayoni ketadigan 01 – R – 205 konvektorida boradigan jarayon va katalizatorlarni normal holati o’zgarmasligi uchun.

• Oltingugurt (S) ni va oltingugurt saqlagan organik birikmalarni tozalash jarayoni 2 bosqichda boradi:

Oltingugurtli organik birikmalarni H2S gacha gidrogenlash.

• Oltingugurtli organik birikmalarni H2S gacha gidrogenlash.
• Oltingugurtli organik birikmalarni H2S gacha gidrogenlashi 01 – R – 201 gidrogenlash reaktorida amalga oshiriladi.
• 01 – R – 201 gidrogenlash reaktorida Nikel (Ni) – Molibden(Mo)ga asoslangan TK – 261 markali katalizator ishlatiladi, bu quyidagi reaksiyalarni tezlashtiradi.
• RSH + H2 = RH + H2S
• R1SSR2 + 3H2 = R1H + 2H2S
• R1SR2 + 2H2 = R1H + R2H + H2S
• CH3SH + H2 = CH4 + H2S
• Agar tarkibida CO va CO2 bo’lgan tabiiy gaz 01 – R – 201 gidrogenlash reaktoriga kirsa, u holda quyidagi reaksiyalar yuzaga keladi.
• CO2 + H2 = CO + H2O
• CO2 + H2S = COS + H2O
• Binobarin CO, CO2 va H2O ning borligi, keyingi bosqich oltingugurtning yutilish reaktoriga 01 – R – 202 A/B ta’sir etadi.