Режа: O’zbekiston zaminida adolatli jamiyat to’G’risidagi dastlabki qarashlar

ZAXRIDDIN BOBUR (1483-1530). SHarq madaniyati, adabiyoti va sheoriyatida o’ziga xos o’rin egallagan adib, shoir, olim, yirik davlat arbobi va sarkarda. Uning jaqon ommasiga mashqur bo’lgan shoq asari «Boburnoma» dan tashqari «Mubayyin», «Xatti Boburiy», «harb ishi» kabi asarlari va go’zal sheoriyati mashqurdir. A.Navoiy zamondoshlarining ilmiy merosini qunt bilan o’rgangan, o’zi ham shu yo’nalishda katta meros qoldirgan ijodkorlar Zaqiriddin MuHammad Bobur, qusayn Voiz Koshifiy va Jaloliddin Davoniylardir. Ular davlatshunoslik, axloqshunoslik, adabiyot, taolim-tarbiya, nasr va nazm sohalarida ijod qilgan yirik olimlardir. Davlat boshqaruvi va uning siyosati bilan bog’liq bo’lgan ijtimoiy-axloqiy masalalarni Boburning «Boburnoma», Koshifiyning “Axloqi Muqsiniy”, Davoniyning «Axloqi Jaloliy» asarida atroflicha bayon qiladi.

Ularda jamiyatni boshqarish asoslari, ijtimoiy tabaqalarning o’zaro munosabatlari, adolatli va adolatsiz podshoq fazilatlari, fuqarolarga odil munosabati, axloq va taolim-tarbiya masalarini tahlil etgan. SHu tariqa Davlat boshqaruviga oid ijtimoiy qarashlarni o’z navbatida o’tmish davlatchilik madaniy merosimiz bilan bog’liq bo’lgan qadriyatlarimizni yanada boyitishga xizmat qilgan.

Yuqorida taokidlaganimizdek, XII-XV asrdagi ijtimoiy va madaniy yuksalish o’z mazmun - mohiyati bilan IX-XV asrlardagi O’rta Osiyodagi Uyg’onish davrining uzviy davomi edi. Xulosa shundaki, bunday madaniy meroslarning monandlikka intilishi, uning davriy uyqunlashuvi xalqlar hayotida taraqqiyot hamda yuksalishiga poydevor bo’lgan nazariy taolimotlarning rivojlanish bosqichlarini kuzatamiz. Ammo O’zbekiston xalqlari davlatchilik tarixi o’z taraqqiyotida bir xilda rivojlangan emas.