Reja: O‘zaro


O‘zaro almashinuvchanlik tushunchasi. To‘liq va to‘liqmas o‘zaro almashinuvchanlik



Download 480 Kb.
bet2/10
Sana03.01.2022
Hajmi480 Kb.
#315221
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
1 maruza 2021 89122

O‘zaro almashinuvchanlik tushunchasi. To‘liq va to‘liqmas o‘zaro almashinuvchanlik.


  • O‘zaro almashinuvchanlikning boshqa turlari.
  • Birikma haqida tushuncha.


  • Detallarning o‘lchamlari haqida tushuncha.
  • Ishlab chiqarishda o‘zaro almashinuvchanlikning ajzalliklari.



    Tayanch iboralar va atamalar: o‘zaro almashinuvchanlik, to‘liq o‘zaro almashinuvchanlik, chala o‘zaro almashinuvhcanlik, funksional o‘zaro almashinuvchanlik, ichki va tashqi o‘zaro almashinuvhcanlik, birikma, nomihal o‘lcham, haqiqiy o‘lcham, chakka o‘lchamlar.

    1.O‘zaro almashinuvchanlik tushunchasi. To‘liq va to‘liqmas o‘zaro almashinuvchanlik


    Ishlab chiqarishda o‘zaro almashinuvchanlik tushunchasi kop’ uchraydi. Bu tushuncha turli mashina va mexanizmlarni tashkil etuvchi bir xil nomdagi tarkibiy qismlar va detallar bir-birining o‘rnini bosa olishini ifodalaydi. Masalan, 17-chi o‘lchamli metrik rezbali gayka har qanday mashina va mexanizmlardagi shu o‘lchamga mos ixtiyoriy tanlangan boltga to‘g‘ri keladi, kompyuter sichqonchasi har qanday turdagi kompyuterga mos keladi, ayrim yengil avtobillarning ba’zi detallari (diskalari, shinalari, karbyuratorlari, …) o‘zaro bir-biriga to‘gri keladi.

    O‘zaro almashinuvchanlikning qachon, qanday va qayerdan kelib chiqqanligi haqida aniq ma’lumotlar yo‘q. Biroq Misr ehromlarini qurishda, qadimgi Vavilon minorasini qurishda, Markaziy Osiyodagi ajdodlarimiz bunyod etgan inshoatlarni qurishda o‘zaro almashinuvhchanlik prinsipi qo‘llanilganligini kuzatish mumkin. O‘sha davlardayoq g‘ishtlarning o‘lchamlari, drenaj tizimiga, og‘irlik va uzunlik o‘lchovlariga, turli otish qurollariga ma’lum me’yorlar bo‘lgan.

    Qadimgi Venetsiyada harbiy va savdo kemalarini ishlab chiqarishda uzluksiz oqim (potok) usuli qo‘llanilgan, bu o‘zaro almashinuvchanlik prinsipi qo‘llanilganligidan dalolat beradi.

    O‘zaro almashinuvchanlik prinsipini Rossiyada birinchi bo‘lib Tula shahrining, keyinchalik Ijevsk qurol ishlab chiqarish korxonasining ustalari tatbiq etishgan. 1706-1715 yil yo‘riqnomalarida Pyotr I miltiqlar ishlab chiqarishdagi detallarni tayyorlashda qo‘llaniladigan kalibrlar va miltiq qismlarining bir jinsli bo‘lishiga rioya qilishni ustalarga buyurgan.Tuladagi zavodda miltiq ishlab chiqarishda o‘aro almashinuvchanlik prinsipi 1826 yilda chet elliklarga katta muvaffaqiyat bilan namoyish qilingan.Ombordan tanlanmay olingan 30 dona miltiq detallarga ajratilib, aralashtirilgan, so‘ng bu detallardan



    Download 480 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish