Reja: Nuqtaning ikki tekislikdagi proyeksiyalari

Nuqtaning proyeksiyalar tekisliklaridan uzoqligini aniqlash.

Reja:

1. Nuqtaning ikki tekislikdagi proyeksiyalari

2. Bissektor tekisliklarda joylashgan nuqtalarning chizmalari

3. Proyeksiyalar tekisligida va koordinatlar o’qida joylashgan nuqtalarning chizmalari

Nuqtaning ikki tekislikdagi proyeksiyalari
O‘zaro perpendikulyar bo‘lgan ikki tekislik bir–biri bilan kesishib fazoni to‘rt
qismga – kvadrantlarga (choraklarga) bo‘ladi.Fazoda gorizontal vaziyatda joylashgan (2.1–rasm) H tekislik gorizontal proyeksiyalar tekisligi, vertikal joylashgan V tekislik frontal proyeksiyalari tekisligi deb ataladi. H va V proyeksiyalar tekisliklari o‘zaro kesishgan Ox chizig‘i proyeksiyalar o‘qi deyiladi.
Proyeksiyalar tekisliklari sistemasining bunday fazoviy modelida turli geometrik
shakllar, shuningdek, detallar, mashina va inshootlarni joylashtirib, so‘ngra ularning chizmalarini yasash katta noqulayliklar tug‘diradi va zaruriyati ham bo‘lmaydi.
Konstruktorlik hujjatlarini bajarishda bu tekisliklarning bir tekislikka
joylashtirilgan (jipslashtirilgan) tekis tasvirlaridan foydalaniladi. Shu maqsadda H
gorizontal proyeksiyalar tekisligini Ox proyeksiyalar o‘qi atrofida aylantirib, V
tekislik bilan ustma–ust tushirib jipslashtiriladi (2.2–rasm). Natijada, H va V
tekisliklarda bajarilgan barcha yasashlar asosiy chizma tekisligi sifatida qabul
qilingan V frontal proyeksiyalar tekisligiga joylashtiriladi. Bunda nuqta yoki
geometrik shaklning bitta tekislikda joylashtirilgan ikki – gorizontal va frontal
tasvirlari – Monj chizmasi (yoki kompleks chizma) hosil qilinadi.
Amalda geometrik shakllarning to‘g‘ri burchakli proyeksiyalarini yasashda
asosan proyeksiyalar o‘qlaridan foydalaniladi. Shuning uchun chizmada
proyeksiyalar tekisliklarining konturini tasvirlash shart emas (2.3–rasm).

Nuqta yoki geometrik shakl fazoning turli choraklarida joylashuvi mumkin.

Quyida I–IV choraklarda joylashgan nuqtalarini ko‘rib chiqamiz.