Reja Naqqoshlik san`at fanining maxsad va vazifalari. Naqqoshlik san`atning inson xaetida tutgan urni. Naqqoshlik san`atning kelib chikishi rivojlanishi Naqqoshlik san`atga oyd adabietlar

Naqqoshlikda foydalaniladigan materiallar va asboblar.

Naqqoshlikda juda kup material va asboblar ishlatiladi. Naqshlarni chizishda lineyka, uchburchaklik, uchirgich, qalam va boshkalar ishlatiladi.Buyash uchun guash`, akvarel`, tempera va boshka bueqlar, muyqalamlar, kumush va tilla xallar solinadigan xar xil idishchalar ishlatiladi. Ularni birma-bir kurib chikamiz.

Muyqalam- kilqalam, naqqoshlikda rassomchilikda qogoz, ganch, egoch, karton va boshkalarga bueq bilan rasm solish, bueshda ishlatiladigan asbob. Muyqalam xayvonlar junidan va xar xil plastinkalardan tayerlanadi. Muyqalamlar kurinishiga qarab yalpok, ya`ni kurakcha kurinishdagi muyqalamlar, uchi ingichkalashib boradigan dumolak muyqalamlar buladi.

Dumolok muyqalamlarning uchi ingichka bulib borishi tasvirdagi moyda nozik joylarni ishlashka kulaylik tugdiradi Bursik suusar, olmaxon kabilarning junidan terlangan mayin muyqalamlar akvarel`, tempera hamda grafika, rangtasvir ishlarida ishlatiladi. Akvarel` uchun qogoz yuzasini buzmaydigan yumshok muyqalamlardan foydalaniladi. Biroz kattigrok muyqalamda guash` va tempera bueqdagi tasvirlar uchun ishlatiladi. Kattigrok jundan taerlangan muyqalamlarni moybueq moyqalamlar deyiladi. Ular rasimchilikda, naqqoshlikta va bueqchilikta kullaniladi. Uzin killi muyqalamlar esa freska hamda teatr dekarattsiyalarni taerlashda ishlatiladi. Kadimgi ustalar muyqalamlarini uzlari taerlaganlar eki maxsus muyqalam taerlaydigan ustalarga buyurtma berganlar.

Akvarelb va guash` uchun taerlangan muyqalamlarni ishga yarakli eki yaroksizligini bilish uchun muyqalamni suvga botiriladi va suvdan olib silkitilsa shunda uchlari tuplanib kolsa bu moyqalam ishga yarokli , aksinsha tuklari tuzib tursa ishga yaroksiz xisoblanadi. Ayrim naqqoshlar ikki tamonida ham muyi bulgan muyqalamlardan foydalanadilar . Ya`ni bir tamonida katta , ikkinshi tamonida kishikrok muyi buladi. Muyqalamlar ishlatilib bulingandan sung stolni chetiga eki maxsus tirgaqqa solib kuyiladi.

Naqsh namunalarini qalamda chizish

Har bir naqsh ma`lum qanuniyatlar asosida tuziladi va chiziladi. Naqshlarning o`ziga xos nomlari va ma`nosi buladi. Har bir naqsh va uning elementini azaldan ata-babalarimiz biror narsa va voqe`likning ramzi tariqasida tasvirlab kelganlar, masalan, zirk gulini osoyishtalik va umr uzoqlik, jingalak naqshlar esa to`kin-sochinlik, boylik, Antso-(Qush) kishiga baxt keltiro`vchi va hakazo.

Endi biz naqsh namunalarini qora qalamda chizishning qonun-qoydalar va bosqichlari bilan tanishib chiqamiz.

Bu mashqlarni bajarish uchun katak daftar §ki al`bom, o`rta yumshoqlikdagi qora qalam, chizg`ich kerak buladi. Rasm daftarga naqshlarni tug`ri kamponovka qilish, qalamni engil, bosmasdan chizish kerak.

Tekshirish savollari.

Akvarel muyqalamini ishlatishda uni saklashda kuydagilarga alokida e`tibor berish kerak.

1Muyqalamni suvda koldirmaslik.

2 Muyqalamni bueq bilan kotib kolishiga yul yul kuymaslik.

3 Xul xolida muyqalamni saklash mumkin emas.

4 Muyqalamni changdan , egli narsalardan saklash.

5 Muyqalamning muy kismining uchini kiyshik va tarkok bulib kolishiga yul kuymaslik, chunki keyin tugirlash juda kiyin.

6.Akvarel ishlashda moyli moybueq muyqalamini kullanmaslik.

7.Muyqalamni kurik joyda , uchi qog`ozda uralgan xolda maxsus qalamdonda saklash kerak.