Reja: Mahalliy byudjetlar Byudjet tizimi O‘zbekiston respublikasining qonuni byudjet tizimi to'g'risidagi umumiy qoidalar Mahalliy byudjet daromadlari qanday oshiriladi Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar Mavzu: Mahalliy byudjetlar daromadlari

5 – debitorlik va kreditorlik qarzlarning oʻsishini qisqartirish va mahalliy byudjetlarga tushumlarni oshirishni ta’minlash ishlarini olib borish doirasida amalga oshirish. Bu yoʻnalishda moliya boʻlimi va DSI har kuni:

хoʻjalik yurituvchi sub’yektlarning debitorlik va kreditorlik qarzlari holatini tahlil qiladi va ularni qisqartirish boʻyicha amaliy choralar koʻradi;

Davlat byudjeti va davlat maqsadli jamgʻarmalari oldidagi qarzlarni qisqartirish ishlarini amalga oshiradi;

yetkazib berilgan energiya resurslari uchun toʻlovlarni toʻliq undirish va noreal qarzlar hosil boʻlishi holatlarining oldini olishga qaratilgan korхonalarning oʻzaro hisob-kitoblari tizimini yaхshilash boʻyicha takliflar ishlab chiqadi.

Respublikasining soliq kodeksiga binoan soliqlarni umumdavlat soliqlari va mahalliy soliq va yig'imlarga ajratiladi. Umumiy tarzda mahalliy budjetlar daromadlari ikki turga bo'lib o'rganiladi:

1) Mahalliy budjetga biriktirilgan daromadlar;

2) Mahalliy budjetlarning tartibga soluvchi daromadlari.

O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksining 7-moddasida mahalliy soliqlarga quyidagilar kiritilgan:

mol-mulk solig’i; yer solig’i; obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirsh solig’i; jismoniy shaxslardan transport vositalariga benzin, dizel yoqilg’isi va gaz ishlatganlik uchun olinadigan soliq;savdo-sotiq qilish huquqi uchun yig’im, shuningdek ayrim turdagi tovarlarni sotish huquqini beruvchi litsenziya uchun yig’im; 6) yuridik shaxslarni, shuningdek tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanuvchi jismoniy shaxslarni ro’yxatga olganlik uchun yig’im. Yuqorida sanab o’tilgan daromad manbalarini biz mahalliy budjetlaing biriktirilgan daomadlari sifatida aytishimiz mumkin.

Mahalliy budjetlar daromad bazasini yanda mustahkamlash budjetlararo munosbatlarni isloh qilishning muhim yo’nalishlaridan biridir. Respublikada mahalliy soliqlar va soliqsiz tushumlardan shakllangan daromadlar mahalliy budjetlar xarajatlarining kam qismini qoplaganligi uchun mahalliy budjetlar daromadlarining asosiy qismini budjetlararo tartibga solish orqali shakllantirish yo’lga qo’yildi. Bu turdagi daromadlar tartibga soluvchi daromadlar deb yuritiladi ). Bunday daromadlar budjet tizimi budjetlari o’rtasidagi o’zaro munosabatlar orqali vujudga keladi.

Mahalliy budjet daromadlari tarkibida tartibga soluvchi daromadlar ta`siri hamon sezilarli darajada qomoqda. Ushbu ta`sir bilan “ mahalliy budjet taqchilligiga yo’l qo’yilmasligi” holati ham yanada kuchaydi. Chunki biriktirilgan daromadlar tarkibida belgilovchi salmoqqa ega bo’lgan mahalliy soliqlar va yig’imlar turi va me`yorlari o’z chegarasiga ega. Bu manbadagi asosiy imkoniyat yangi soliq va yig’imlarni joriy etish hamda soliqsiz daromadlardan tushadigan mablag’larni ko’paytirishdan iborat. Shu bois hududiy iqtisodiyot muammosi, mamlakatning ijtimoiy – iqtisodiy tarmoq muammolarini xal etish yuzasidan siyosati tartibga soluvchi daromadlarning hozirgi kundagi belgilovchi ahamiyatini belgilaydi.


Foydalanilgan adabiyotlar


1.http://fayllar.org