Reja: Mahalla faoliyatining tashkiliy asoslari va ularni yanada takomillashtirish

Fuqarolik jamiyatining tuzilishi va funksiyalari

Fuqarolik jamiyati tashkiliy institutlari jamuljami uning tarkibiy tuzilishi – strukturasi deb talqin etiladi. Struktura jamiyatning ichki tuzilishi bo‘lib, u jamiyat elementlarining xilma-xilligi va o‘zaro ta’sirini aks ettiradi, rivojlanishning yaxlitligi va sur’atini ta’minlaydi.

Inson yuridik huquq va majburiyatlarda sirtdan ifodalangan o‘zining tabiiy extiyojlari va manfaatlari bilan jamiyatning intellektual energiyasi va irodasini o‘zida jamlagan tizim hosil qiluvchi negiz hisoblanadi. Odamlarning har xil jamoalari va birlashmalari hamda ular o‘rtasidagi barqaror aloqalar (munosabatlar) jamiyat tuzilishining tarkibiy qismlaridir.

Fuqarolik jamiyatining tuzilishi deganda ijtimoiy munosabatlar, fuqarolarning turli ixtiyoriy tashkilotlari, ularning uyushmalari, lobbistt va boshqa guruhlari, munitsipal kommunalar, xayriya jamg‘armalari, ijodiy, sport, matlubot jamiyatlari, ijtimoiy-siyosiy, diniy va boshqa tashkilotlari va uyushmalarining keng tarmog‘i tushuniladi. Ularning barchasi jamiyat hayotining barcha sohalaridagi har xil ijtimoiy manfaatlarni ifoda etadi. Shunday qilib, hozirgi zamon fuqarolik jamiyatining tarkibiy elementlari quyidagilardan iborat:

odamlarning ixtiyoriylik asosida tashkil topgan birlamchi jamoalari (oila, uyushma, birlashma, xo‘jalik korporatsiyalari, jamoat tashkilotlari, kasbiy, ijodiy, etnik, konfessional va boshqa uyushmalar);

jamiyatdagi nodavlat nosiyosiy munosabatlar: iqtisodiy,ijtimoiy, oilaviy, ma’naviy, diniy va boshqa munosabatlar majmui, odamlarning ishlab chiqarish sohasidagi va shaxsiy hayoti, ularning urf-odatlari, an’analari, axloqi;

davlat hokimiyatining to‘g‘ridan-to‘g‘ri aralashishidan qonunlar bilan muhofaza qilingan erkin shaxslar va ular tashkilotlarining o‘zini o‘zi namoyon etish sohasi.

Iqtisodiy munosabatlar. Dunyoda iqtisodning ikki tipi mavjud: rejali iqgisod va bozor iqgisodi. Rejali iqgisodni davlat tartibga solib turadi, bozor iqgisodi esa, bozor munosabatlari hamda talab va taklifning amal qilishi natijasida vujudga keladi.