2. Tizimli yondashish tamoyilini amalga oshirish. Logistikada
tizimli yondashish xo‘jalik yurituvehi subyektlami o ‘zaro bogliq
tizim ostilar kompleksi — ishlab chiqarish, sotish va xarid qilish
bo'linm alari sifatida k o ‘rib chiqishni nazarda tutadi, ular tashqi
m uhitdan olinadigan va uzatiladigan m a’lum otlar asosida boshqa-
riladi. Logistik tizimlarning faoliyati murakkab «asos — natija»
aloqaiarining ham tizimlar ichida, ham tashqi muhit bilan mu-
nosobatlarida vujudga kelishi bilan xarakterlanadi. Bunday sharoit-
larda tizimlar faoliyatining umumiy maqsadlarini hisobga olmasdan,
alohida qarorlar qabul qilish yetarli em as yoki xato bo'lishi
mumkin.
1-misol. K orxonaning boshqaruv boMimi shakarni qog‘oz
paketlarga joylashtirish haqida qaror qabul qiladi. Qoplarga qadoq-
langan shakarni tashishga, yuklashga va boshqa texnologik
amallarni bajarishga moslashtirilgan um um an tovar harakati tizimi
bu qarorga qanday m unosabatda b o lad i?
Tizimli yondashishga binoan ishlab chiqam vchi korxonada
shakarni qadoqlash haqidagi qarorlar transport va savdo-sotiq
tashkilotlarining talablarini hisobga olgan holda qabul qilinishi
zarur va m aqsadi moddiy oqim ni optim allashtirishdan iborat
b o ‘lishi kerak.
2.2. Logistikaning konseptuai tashkil etuvchiiari
24Iqtisodiy kompromiss (kelishuv)lar asosida qarorlar qabul
qilish
— iqtisodiy komprom isslarni ishlatish ham da logistik ja-
i.iyonda qatnashuvchi ham m a ishlab chiqarish tashkilotlarim ng
qi/iqish doirasini nam oyon qiluvchi hisobotlarda aks etadi.
I«H isodiy kom prom isslar asosida qarorlar qabul qilish, tovar
harakatining alohida bosqichlarini tutashuv joylarida logistikaning
aralash funksiyalari talablarini hisobga olish zaruriyatini ko‘zda
lutadi.
liu kelib tu sh ish in in g h ajm i, tezligi va unga ketadigan
xarajatlardagi k o 'rsatk ich larn in g o ‘zaro bo g 'liq holda k o 'rib
chiqilishi, xaridlar m iqdori haqida qaro rlar esa buyurtm ani
bajarishga ketadigan xarajatlar va zaxiralarni saqlashga ketadigan
xarajatlar hisobiga olingan holda qabul qilinishi zarurligini
bildiradi.
I tutu ii logistik zanjir davomida xarajatlar hisobi. Logistikaning
asosiy maqsadlaridan biri — m oddiy oqim ning birlam chi xo-
mashyodan to oxirgi iste’molchigacha yetkazib borishga ketadigan
xarajatlarni boshqarishdir. Lekin tovar harakati jarayonida xarajat-
larni boshqarish faqatgina to ‘liq hisobot amalga oshirilsagina
mumkin bo'ladi,
Logistik jarayonlar va ishlab chiqarish xarajatlarini hisobga
olish tizim i, logistik funksiyalam i am alga oshirish jarayonida
yuzaga keladigan xarajatlarni ajratishi, eng m uhim xarajatlar
hamda ularning o 'zaro ta ’siri haqida m a’lum otlarni shakllan-
I и ishi zarur. Bu sh art bajarilsa logistik tiz im n in g optim al
shaklining asosiy m ezonini ishlatish im koniyati vujudga keladi
butun logistik zanjir davom ida eng kam xarajatlar yig'indisi
hosil bo'ladi.
logistikaga korxonaning raqobatbardoshligini oshiruvchi omil
sifalida yondashish, Logistikaning raqobatbardoshlikning omili
sifatida ko'rib chiqilishi shu sohada qabul qilinayotgan qarorlar,
m ahsulot sotishdan tushadigan fovdaga k o 'rsatad ig an ta ’siri
nuqtayi nazaridan baholanishi zarurligini ko'zda tutadi. Shuning
uchun logistikani korxona ishining asosiy iqtisodiy va moliyaviy
ko rsatkichlar bilan bog'liqligini aks ettiruvchi ko'rsatkichlarini
ilidirish masalasi yuzaga keladi.