Logistika tamoyillari. Logistika tamoyillari boshlang'ich nuqta-
lam i tashkil etadi va ular asosida logistik tizimlarning ishlashi va
qurilishi amalga oshiriladi.
1. Tizim lilik tamoyili. «Ishlab ch iq arish — sotish» tizim i
chegarasida m oddiy oqim larni boshqarishning integrallashgan
tizim ini shakllantirishni ko'zda tutadi. Bu tamoyil ishlab chiqarish
buyurtmalarini harid qilish, ishlab chiqarish va mahsulotni sotish
bosqichlarida bir butun texnologik jarayonning ishlab chiqarilishida
va amaliyotda qo'llanilishida o 'z aksini topadi.
2. Teskari aloqa tamoyili. Bu tamoyilga, asosan, logistik tizim -
ning maqsad va vazifalari mahsulot va xizmatlar bozori talablariga
binoan aniqlanadi. Kutilayotgan buyurtmalar miqdori, talab eti-
layotgan sifat darajasi va yetkazib berish m uddatidan kelib chiqqan
holda ishlab chiqariiayotgan mahsulot miqdori va assortimenti,
m ateriallarga buyurtm alar shakllanadi. O 'z navbatida, qabul
qilingan xarid strategiyasidan kelib chiqqan holda zarur bo'lgan
zaxiralar miqdori aniqlanadi. Teskari aloqa tam oyilini amalga
oshirish logistik tizim tarkibida maxsus bo'lim ajratilishini talab
etadi, bu bo'iirn boshqaruv tizimining samaradorligi va mahsulot
bozori talablari haqida m a’lumotlarni yig'ish va qayta ishlashni
amalga oshiradi.
3. Optima Ilik tamoyili — tovar harakati jarayonining bosqichlari
va qatnashchilari o'rtasida shunday o'zaro kelishuvga erishiladiki,
bunda korxonaning «ishlab chiqarish — sotish» tizim i sifatida
faoliyatning eng katta samaradorligi ta ’minlanadi.
4. Egiluvchanlik tamoyili — logistik tizim ning faoliyat ko'rsatish
sharoitlariga va iste’molchilam ing o'ziga xos talablariga yuqori
darajada moslashuvchanlikni nazarda tutadi. Egiluvchanlik tamoyi-
lini amalga oshirishda, tashqi iqtisodiy m uhitning o'zgarish ten-
densiya (yo'nalish)larini bashoratlash va ularga qarshi xatti-hara-
katlarni ishlab chiqarish bo'yicha ishlarni olib borish talab etiladi.
5. Kelib tush ishn in g xa vfsizlig in i ta ’m inlash ta m o yili —
logistikaning tamoyili sifatida shunday tashkiliy— iqtisodiy sharoit-
larni yaratishni ko'zda tutadiki, unda korxonaning zam r moddiy
resurslar bilan uzluksiz t a ’m inlanishi va tayyor m ahsulotni
yetkazib berish muddatlarining so'zsiz bajarilishining ta ’minlab
berilishi zarur. Kelib tushishning xavfsizligini ta ’minlash tamoyili
tovar harakatining barcha bosqichlarini sinxronlashtirish, kelib
tushish va yuk tashishni boshqarish bo'yicha faoliyatlarni bir-
bniga moslashtirish, ishlab chiqarish va zaxiralarini tashkil etish
/arurligini ko'zda tutadi.
6
. Kom pyuterlashtirish tam oyili — logistik funksiyalar va
umuman tovar harakati jarayonlarini avtomatlashtirish maksimal
darajada bajarilishi lozimligidan iborat. Avtomatlashtirilgan tizim
materiallar harakatini nazorat qilish va yarimtayyor mahsulotlar,
tayyor mahsulotiarning ishlab chiqarUishi, ishlab chiqarish zaxira-
larining holati, kelib tushishning hajmi, buyurtmalarning bajarilish
darajasi va boshqalar haqida m a’lum ot to'plash uchun xizmat
tjiladi. Vaqtni zijlashtirishning eng katta samarasini va iste’mol-
ehilarga yuqori darajada xizmat ko'rsatilish garovini axborot-
boshqaruv tizimlari beradi.
Bu tizim lar xomashyo xarid qilinishidan to tayyor m ahsu
lotning iste’molchiga yetib borgunicha tovar harakati ustidan
nazoratni amalga oshiradi.
23 Konsepsiya — bu yondashishlarning tizimi, hodisalarni, ja
rayonlami u yoki bu tarzda tushunishdir. Moddiy oqimlarni bosh-
qarishni ratsionallashtirish yo‘li bilan xo'jalik faoliyatini tako-
millashtmshga yondashuvlar tizimi logistikaning konsepsiyasini
xarakterlaydi.
Bu konsepsiyaning tashkil etu v ch iiari b o ‘lib quyidagilar
hisoblanadi:
— logistika masalalarini yechishda tizimli yondashish tamoyilini
amalga oshirish;
— iqtisodiy kompromisslar asosida qarorlar qabul qilish;
— butun logistik zanjir davomida xarajatlami hisobga olish;
— logistikaga korxonalaming raqobatbardoshligini oshimvchi
omil sifatida yondashish.
