Reja: LexUz dan foydalanish axamiyati

4-amaliy mashg’ulot. Qonun hujjatlari portal Lex.uz dan foydalanish.
Reja:
1. LexUz dan foydalanish axamiyati.
2. Hujjatlarni izlash qoidalari
3. Hujjatlarni izlash qoidalari
O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari ma'lumotlari milliy bazasi LexUz — O'zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari ma'lumotlari milliy bazasi bo'lib, O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000 yil 5 avgustdagi 304-sonli "Qonun hujjatlarini turkumlashni takomillashtirish vahuquqiy axborotlarni tarqatishni tartibga solish chora-tadbirlari to'g'risida"gi qarorini bajarish maqsadida yaratilgan. LexUz ning maqsadi, aholining huquqiy madaniyati darajasini ko'tarish, qonunchilik hujjatlaridan yuridik va jismoniy shaxslarning keng foydalanish imkoniyatini ta'minlash, jamiyatni huquqiy axborotlashtirish tizimini takomillashtirishdan iboratdir. LexUz foydalanuvchilarga Internet orqali normativ-huquqiy hujjatlarni olishga imkoniyat yaratadi. Tizimdan foydalanish uchun Internetga ulangan kompyuter (yoki boshqa uskunalar) va ro'yxatdan o'tish uchun foydalanuvchining haqiqiy elektron pochta manzili kerak. Ro'yxatdan o'tgandan so'ng foydalanuvchining elektron pochta manziliga tizimga kirish uchun login va parol so'z yuboriladi. Shuning uchun, ro'yxatdan o'tayotganda to'g'ri va mavjud elektron pochta manzili kiritish juda ham muhimdir. LexUz foydalanuvchilari tizimdan normativ-huquqiy hujjatlarni topish mumkin. Ular orasida O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, kodekslar va qonunlari, O'zbekiston Respublikasi Prezidenti va Vazirlar Mahkamasi qarorlari va farmonlari, Adliya vazirligida ro'yxatdan o'tgan idoraviy normativ va boshqa hujjatlar mavjud. LexUz tizimi O'zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi Huquqiy axborot bilan ta'minlash markaziga tegishlidir va bu tizimdagi ma'lumotning ishonchliligini ta'minlaydi. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2010 yil 31 dekabrdagi 340-sonli "Qonun hujjatlarini turkumlashni takomillashtirish va huquqiy axborotlarni tarqatishni tartibga solish chora-tadbirlari to'g'risida"gi qaroriga asosan 2010 yil 1 yanvardan boshlab barcha foydalanuvchilarning Qonun hujjatlari ma'lumotlari milliy bazasidan tekin foydalanishi bergilangan.
LexUZ tizimining maqsadi – yuridik va jismoniy shaxslarning normativhuquqiy hujjatlardan keng foydalanishini ta’minlash orqali aholining huquqiy madaniyatini oshirish, jamiyatni huquqiy axborotlar bilan ta’minlash tizimini takomillashtirishdir.
LexUz dan foydalanish axamiyati.
LexUz foydalanuvchilari tizimdan normativ-huquqiy hujjatlarni topishi mumkin. Ular orasida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, kodekslari va qonunlari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmonlari, Adliya vazirligida ro‘yxatdan o‘tgan idoraviy normativhujjatlar, Konstitutsiyaviy sud, Oliy sud va Oliy xo‘jalik sudi plenumlari qarorlari, O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari, texnik va boshqa turdagi hujjatlar mavjud.
LexUz ning afzalliklari. O‘zbekistonda huquqiy-normativ hujjatlarni tarqatuvchi bir necha dasturlar mavjud. LexUz ulardan quyidagi afzalliklari bilan ajralib turadi:
Mobillik. LexUz tizimidan dunyoning istalgan joyidan foydalanish mumkin. Buning uchun faqat kompyuter (yoki boshqa uskunalar) va Internet tizimi kerak bo‘ladi. Qo‘shimcha hech qanday dastur o‘rnatish zarur emas.
Ishonchlilik. LexUz tizimi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligiga tegishlidir va bu tizimga ma’lumotlar faqat rasmiy manbalardan kiritilishi ishonchliligini ta’minlaydi.
Bepullik. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2009 yil 31 dekabrdagi 340-sonli «O‘zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasidan keng foydalanishni ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qaroriga asosan, 2010 yil 1 yanvardan boshlab barcha foydalanuvchilarning Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasidan tekin foydalanishi belgilangan.
Me’yoriy-huquqiy hujjatlarga berilgan barcha sharh va tushuntirishlar O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining yuqori malakali mutaxassislari tomonidan tayyorlangan.

Hujjatlarni izlash. Izlash tizimi - barcha foydalanuvchilar kirishi mumkin bo‘lgan Izlashning soddalashtirilgan shakli‖ hamda faqatgina ro‘yxatdan o‘tgan foydalanuvchilar kirishi mumkin bo‘lgan Izlashning kengaytirilgan shakliga bo‘linadi.

Izlashning soddalashtirilgan shakli

Izlash tizimi barcha foydalanuvchilar kirishi mumkin bo‘lgan Izlashning soddalashtirilgan shakli hamda faqatgina ro‘yxatdan o‘tgan foydalanuvchilar kirishi mumkin bo‘lgan Izlashning kengaytirilgan shakliga bo‘linadi.
Izlashning soddalashtirilgan shakli «LexUZ» HATning bosh sahifasida joylashtirilgan.
Izlash natijasida tizim izlash shakli maydonchalari to‘ldirilishida kiritilgan rekvizitlarga to‘la muvofiq keladigan hujjatlar ro‘yxatini chiqarib beradi.
―Izlash shaklini tozalash‖ tugmasi orqali shaklni qidiruv so‘rovlaridan batamom tozalash mumkin.
– «LexUZ» HATning barcha ma’lumotlar bazalari bo‘yicha hujjatlarni izlash;
– mahalliy davlat hokimiyati organlari qarorlarining m a’lumotlar bazalari bo‘yicha hujjatlarni izlash;
– O‘zbekiston Respublikasi xalqaro shartnomalarining va’lumotlar bazalari bo‘yicha hujjatlarni izlash;
– texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlarning ma’lumotlar bazalari bo‘yicha hujjatlarni izlash.
Hujjatlarni izlash qoidalari
Izlash shakllarida izlashning mavjud bitta rekvizitini yoki bir nechta rekvizitlarini ixtiyoriy birikmasini kiritgan holda izlashni amalga oshirish mumkin. Masalan: 1997 yilda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonuni ishlash istalsa, shaklning quyidagi maydonlarini to‘ldirish kerak:
So‘z, jumla kiritish maydonida – «ta’lim»;
«Hujjat nomida izlash» funksiyasiga belgi qo‘ying; Qabul qilingan sanasi – 01.01.1997 dan 31.12.1997 gacha; Hujjat turi – Qonun;
Tili – o‘zbekcha.
Hujjatlarni ko‘rish sahifasi.
Funksional panel topilgan hujjat «sichqoncha»ning chap tugmasi bilan bosilganda funksional paneli va hujjatni o‘qish maydonchasidan (hujjat matnidan) iborat bo‘lgan hujjatni ko‘rish sahifasida ochiladi.

Funksional panel hujjatni ko‘rish sahifasining yuqori qismida joylashgan bo‘lib, unda quyidagi funksiyalar mavjud: