Reja: Krish Markaziy Osiyo mutafakkirlarning islom taraqqiyotiga qo’shgan hissalari

1.Markaziy Osiyo mutafakkirlarining islom taraqqiyotiga qo’shgan hissalari

Islom dining Markaziy Osiyo mintaqasida , umuman , jahon miqiyosida taraqqiy qilishiga vatandoshlarimiz beqiyos hissa qo’shganlar. Garchi islom dini Arabiston yarimorolida paydo bo’lagn bo’lsada , madaniy jihatdan arab badaviy qbilalaridan ishlab chiqarish kuchlarining rivojlanishi darajasi bo’yicha ancha ustun bo’lgan Markaziy Osiyo xalqlari islom dinining nazariy jihatdan rivojlanishi va hayot ehtiy ojlari asosida takomillashuviga salmoqli ta’sir ko’rasatganlar . Buni tasdiqlash uchun Imom – al – Buxoriy , Abu Mansur al – Moturdiy , Burhoniddin al – Marg’inoniy , Ahmad Yassaviy , Najmiddin Kubro va Bahovuddin Naqishband kabi mutafakkirlarni aslash kifoyadir . Mustaqillika erishilgach , O’zbekiston hukumati o’z ichki siyosatida mustamlakachillik davrida unutilgan , biroq xalqimiz tarixida chuqur iz qoldirgan buyuk zotlarning nomlarini tiklash va xalq xotirasida abadiylashtirishga qaratilgan benihoya xayrli siyosat olib bormoqda .

Yuqorida tilaga olingan allomalar islom dinining taraqqiyotiga salmoqli hissa qo’shganlar . Chunonchi , bizning Vatanimizda butun islom dunyosida eng nufuzli manbalar deb tan olingan oltita ishonchli hadislar to’plamining ( as – sahih as – sitta ) mualliflari yashab ijod qilganlar . Ular : Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil al – Buxoriy ( 810 – 870 ) , Imom Muslim ibn al – Hajjogi ( 819 – 874 ) , Abu Iso Muhammad ibn Iso at - Termiziy ( 824 – 892 ) , Imom Abu Abdulloh Muhammad ibn Yazib ibn Mojja ( 824 – 886 ) kabi siymolardir. Bu olti alloma ichida hadis ilmida amir al – mo’miniyn degan sharafli nomga sazovor bo’lgan Imom al – Buxoriy alohida e’tiborga molik buyuk islomshunos olimdir.

Imom Ismoil al – Buxoriy ( 810 – 869 yy.) Buyuk hadisshunos olim Imom Buxoriy hayoti davomida olim 600 min hadis to’plab , ulardan 7275 hadisni o’zining 4 jildlik ,, Ishonarli to’plam “ ga kiritdi. Islom dunyosining yirik olimi , hadisshunoslikda eng yuqori pog’onaga chiqqan Immom Ismoil al – Buxoriyning 1205 yilligi 1998 – yil xalqaro miqyosda tantanali nishonlandi va u vafot etgan Samarqand atrofidagi Chelak shahrida nihoyatda xashamatli ziyoratgoh qurildi. Bu yerga jahonning turli joylaridan ziylaridan minglab odamlar ziyoratga kelmoqdalar.