Reja: Kompyuterlarning umumiy ma’lumoti

Xujum tushunchasi – buzg’unchining biror bir maqsad yo’lida axborot kommunikatsiya tizimlarining mavjud himoyalash tizimlarini buzishga qaratilgan harakati.
Axborot hujumlari odatda 3 ga bo’linadi:

• 
  Ob’ekt haqida mahlumotlar yig’ish (razvedkalash) hujumi.
  
• 
  Ob’ektdan foydalanishga ruxsat olish hujumi.
  
• 
  Xizmat ko’rsatishdan voz kechish xujumi.
  
• 
  Axborot xavfsizligini ta’minlash – bu foydalanuvchining axborotlarini himoyalashga qo’yilgan me’yor va talablarni bajarishidir.
  
• 
  Axborot xavfsizligi – bu axborot foydalanuvchilariga va ko’plab axborot tizimlariga zarar keltiruvchi tabiiy yoki sun’iy xarakterga ega tasodifiy va uyushtirilgan ta’sirlardan axborotlarni va axborot kommunikatsiya tizim Ob’ektlarining himoyalanganligidir.
  

T/r	Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1.	Aripov M., Haydarov A. “Informatika asoslari” Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun o’quv qo’llanma. Toshkent “O’zbekiston” 2002.
2	Sattorov A. “Informatika va axborot texnologiyalari” Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun darslik. Toshkent “O’zbekiston” 2003.

6-Mavzu: Arxivlash dasturlari va ularda ishlash asoslari.

Reja:
1.Arxivlash Fayllarni arxivlash
2. Arxivlar o'rtasidagi farq
3.Arxivatorlar va turlari
Fayllarni arxivlash - fayllarning boshlang'ich o'lchamlari kichikroq hajmlarga siqilganligi, fayllarning sifati va ulardagi ma'lumotlar buzilmasligi yoki o'zgartirilmaganligi. Masalan, 1.5 MB hajmdagi matnli fayl (masalan, kitob) mavjud bo'lsa, maxsus arxiv dasturidan foydalansangiz, bu jildni 150 KB ga osongina siqib qo'yishingiz mumkin. Foydalar aniq: Arxivlangan fayl juda kam joy egallaydi (bu holatda 7 marta) va uni bitta faylda ham yuborish mumkin.
Arxivlashni shuningdek, fayllarni bitta elementga (papka yoki ma'lumotlar bazasiga) ulash va to'plash mumkin. Keling, bir misol keltiraylik: sizning do'stingizga juda ko'p miqdorda fotosuratlar jo'natishingiz kerak. Agar ularni yuborsangiz elektron pochta, unda har bir fotosuratni alohida qo'shishingiz kerak. Ushbu jarayon juda ko'p vaqt talab qiladi, chunki har bir tasvirni yuklash faqat avvalgi yuklamadan so'ng boshlanadi. Barcha fotosuratlarni bitta papkaga yuborish juda oson bo'ladi va barcha fayllarni bitta elementga to'playdigan arxiv dasturlari.
Arxivlarni ishlatishning asosiy sababi (fayllarni kompresslaydigan yoki paketlarni to'playdigan dasturlar) fayllarni, qattiq disk maydonini yuborishda vaqtni tejash emas, balki ma'lumotlarni saqlashda ham qulaydir. Avzallik shundaki, arxivlangan ob'ektlar sizning fayllaringizni bir papkada saqlashga imkon beradi, original elementlar esa kompyuterning xotirasidan xavfsiz tarzda olib qo'yilishi mumkin, chunki kerakli paytda siz faqat ochishingiz mumkin arxiv papkasida va fayllardan foydalaning. Shunday qilib, katta hajmdagi qattiq diskni saqlashingiz mumkin, asosiysi zip faylini qanday arxivlashni bilishdir.
Eng mashhur dastur - bu WinRar operatsion tizimlar Windows va siqishni tezligiga nisbati jihatidan juda samarali hisoblanadi. Fayllarni rar yoki zip formatida saqlaydi. Ushbu dasturning afzalligi arxivlangan papkaga elektron imzo ko'rinishidagi qo'shimcha himoyaning mavjudligi, biroq u erda kamchiliklar mavjud: WinRar pulli dasturdir. Quyida file zip formatida arxivlashning samarali usuli hisoblanadi.
7-Zip deb nomlangan yana bir xil qulay va qulay arxivchi mavjud. Birinchi dasturdan farqli o'laroq, bu bepul, rasmiy saytdan yuklab olish mumkin. 7-Zip, kompyuter bilan do'st bo'lmaganlar uchun juda oddiy vosita.