Reja: Kompyuterlarning umumiy ma’lumoti

Aripov M., Haydarov A. “Informatika asoslari” Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun o’quv qo’llanma. Toshkent “O’zbekiston” 2002.

2	Sattorov A. “Informatika va axborot texnologiyalari” Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun darslik. Toshkent “O’zbekiston” 2003.

14-Mavzu: MS Access dasturi ma’lumotlar omborida ishlash.

Reja:
1.Asosiy tushunchalar Accessga kirish

2.Ma’lumot sxemasi
3.Access ob’ektlari
4.Ma’lumotlar bazasini joylashishi
ACCESS ga kirish
Microsoft Access MBBT relyatsion ma’lumotar bazasini boshqaruvchi tizim sanalib, local ma’lumotlar bazasini yaratish uchun barcha instrumental vositalar hamda foydalanuvchi dastur tuzish imkoniyatlari mavjud.
Microsoft Access MBBT o‘z ichiga turli ob’yektlarni yaratish uchun avtonom vositalarga ega:

• 
  Grafik konstrucciyalar vositasi ma’lumotlar bazasi ob’ektlarini grafik elementlar yordamida qurish imkoniyatiga ega;
  
• 
  Dialog vosita ma’lumotlar bazasini qayta qurish va tashkillashtirish uchun turli vazifalarni bajaruvchi masterlar yordam beradi;
  
• 
  MBBT ning dasturlash vasitasi uz ichiga SQL, makrokomandalar tili va VBA uchun OMD ni olgan.
  

Asosiy tushunchalar
Ma’lumotlar bazasi – ma’lum sohaga oid o’zaro boglangan ma’lumotlar yig’indisining disk tashuvchidagi tashkiliy jamlanmasi.
Relyacion ma’lumotlar bazasi – ikki o’lchamli jadvallarning mohiyat-munosabat mehanizmi orqali bog’lanishidir. Relyacion ma’lumotlar bazasining logic aloqasi o’zaro logic bog’langan jadvallar majmuini tashkil etadi.
Ma’lumotlarning relyacion modeli normallashtirish orqali yaratiladi. Normallashtirish jarayoni qayta takrorlanuvchi ma’lumotlarni yangi jadvalga kuchirishdan iborat hodisadir. Relyacion jadval structurasi maydon bilan belgilanadi. Maydonga ma’lumot turi v ahajmi kabi hossalar kiritiladi. Maydon tarkibi jadval ustunlarida keltiriladi.
Har bir qator ma’lumotning bitta ekzemplyari bo’lib, yozuv deb nomlanadi. Har bir yozuvni identifikatciyasi uchun unikal birlamchi kalit qullaniladi. Kalit bir yoki bir nechta maydondan iborat bo’lishi mumkin. Ikki jadvalni bog’lash uchun tashqi kalitdan foydalaniladi. Bunda birga-bir (1:1), birga-kup(1:N) va kupga-kup(M:N) munosabatlar urnatilishi mumkin.