Reja; Kompyuter tarmoqlarida axborotni himoyalash

Niqoblash — ma’lumotlarni o‘qib olishni qiyinlashtirish maqsadida 
ularni kriptografiya orqali kodlash. 
Тartiblash — ma’lumotlar bilan ishlashda shunday shart-sharoitlar 
yaratiladiki, ruxsatsiz tizimga kirib olish ehtimoli kamaytiriladi. 
Majburlash — qabul qilingan qoidalarga asosan ma’lumotlarni qayta
 ishlash, aks holda foydalanuvchilar moddiy, ma’muriy va jinoiy 
jazolanadilar. 
Undamoq — axloqiy va odobiy qoidalarga binoan qabul qilingan tartiblarni bajarishga yo‘naltirilgan. 
Yuqorida keltirilgan usullarni amalga oshirishda quyidagicha
tasniflangan vositalar tadbiq etiladi. 
Rasmiy vositalar — shaxslar ishtirokisiz axborotlarni himoyalash 
funksiyalarini bajaradigan vositalardir. Тarkibi: 
- texnikaviy vositalar sifatida elektr, elektromexanik va elektron qurilmalar 
tushuniladi. Тexnikaviy vositalar o‘z navbatida, fizikaviy va apparatli bo‘lishi mumkin. 


Apparattexnik vositalari deb telekommunikatsiya qurilmalariga
kiritilgan yoki u bilan interfeys orqali ulangan qurilmalarga aytiladi.
Masalan, ma’lumotlarni nazorat qilishning juftlik chizmasi, ya’ni 
jo‘natiladigan ma’lumot yo‘lda buzib talqin etilishini aniqlashda
qo‘llaniladigan nazorat bo‘lib, avtomatik ravishda ish sonining juftligini (nazorat razryadi bilan birgalikda) tekshiradi. 
Fizikaviy texnik vositalar — bu avtonom holda ishlaydigan qurilma va tizimlardir. Masalan, oddiy eshik qulflari, derazada o‘rnatilgan temir 
panjaralar, qo‘riqlash elektr uskunalari fizikaviy texnik vositalarga kiradi. 
Dasturiy vositalar — bu axborotlarni himoyalash funksiyalarini 
bajarish uchun mo‘ljallangan maxsus dasturiy ta’minotdir. 
Axborotlarni himoyalashda birinchi navbatda eng keng qo‘llanilgan dasturiy 
vositalar hozirgi kunda ikkinchi darajali himoya vositasi hisoblanadi.
Bunga misol sifatida parol tizimini keltirish mumkin.