Reja: Kompleks birikmalar. Koordinatsion birikmalarni olish. Verner nazariyasi

Koordinatsion birikmalar sinflari.

• 
  Xozirda koordinatsion birikmalar tо‘rt sinfga bо‘linadi.
  
• 
  A.Molekulyar monodentat ligandli koordinatsion birikmalar. Bular jumlasiga ammiakatlar, gidratlar hamda metall karbonillar kiradi. Masalan, [Cu (NH3)4] SO4, [Al (H2O)6] Cl3, [Ni (CO)4], [Co2 (CO)8].
  
• 
  B. Ion ligandli koordinatsion birikmalar. Bularga ligandlari kislota qoldig‘idan iborat atsidokomplekslar kiradi. Masalan : Na3 [AlF 6], Na2 [HgI4], Na2 [PdBr4], K4 [Fe (CN) 6], K2 [BeF4] va hokazolar. Okso – va gidroksokoordinatsion birikmalar ham shu sinfga kiradi.
  
• 
  S. Siklik koordinatsion birikmalar tarkibida bidentat va polidentat ligandlar bо‘lishi mumkin. Masalan : [Co[NH2 (CH2)2 NH2]3] Cl3, [Co (asas)3] va hokazo. Agar [Co (NH3)6] Cl3 tarkibidagi 6 ta NH3 ni uchta etilendiamin molekulasiga aralashtirilsa [CoEn3] Cl3 hosil bо‘ladi. Bunda har qaysi etilendiamin molekulasi metall bilan ikkita σ – bog‘ orqali birikadi. Natijada uchta besh a’zoli halqaga ega bо‘lgan kompleks hosil bо‘ladi. (asas – atsetilatseton – O = C (CH3) – CH = C (CH3) – O – anioni ham 5 a’zoli halqa hosil qiladi, unda fragmentidan
  
• 
  uchtasi markaziy atom atrofida koordinatsiya holatida bо‘ladi. Bunday birikmalar x ye l a t k o o r d i n a s i o n b i r i k m a l a r deb ataladi.