HISOB QISMI Quritgichlarni hisoblash Quritish qurilmasining hisobi Quritish qurilmasining gidravlik hisobi. XULOSA Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
Kirish Respublikamizning neft-gaz sanoati xalq xo‘jaligining asosiy zvenosi bo‘lib, muhim energetika bazasi hisoblanadi. Respublikamiz mustaqil bo‘lgandan keyin neft-gaz sanoatini rivojlantirishga katta ahamiyat berildi. Ilgarigi o‘z holicha ish yurituvchi neft, gaz, neft va gazni qayta ishlash tarmoqlari yagona tarmoq - “Uzbekneftgaz” milliy xolding korporasiyasiga birlashtirildi. Bu korporasiyaning tarkibida neft va gazni kayta ishlash bo‘yicha uchta yirik korxona ishlab turipti. Bular: “O‘zneftni qayta ishlash” davlat sanaoat birlashmasi, Sho‘rtan va Muborakdagi gazni qayta ishlash zavodlari. “O‘zbekneftmahsulot” aksiyadorlik birlashmasi tarkibiga Farg‘ona, Olti Ariq va Buxorodagi neftni kayta ishlash zavodlari kiradi. Sho‘rtan gazni qayta ishalsh zavodining yaqinida gazni kimyoviy usul bilan qayta ishlash kompleksi qurildi. Bu kompleks gazdan polietilen, polimerbenzin va shu kabi maxsulotlarni ishlab chiqarishga mo‘ljallangan.
Bu korxonalar uchun xomashyo: neft, gaz kondensati va tabiiy gaz hisoblanadi. gaz kondensatining kimyoviy tarkibi neftning kimyoviy tarkibiga o‘xshash bo‘lib, faqat qaynash temperaturasining oxiri bilan farqlanadi /gaz kondensati neftga karaganda birmuncha yengil xisoblanadi/. Shu sababli gaz kondensati va neftlar bir xil qurilmalarda qayta ishlanadi.
Yuqorida eslatib o‘tganimizdek Respublikamizda ikkita yirik tabiiy gazni qayta ishlash zavodlari va gazni kimyoviy qayta ishlash kompleksi mavjud. Muborak gazni kayta ishlash zavodda tabiiy gazlarni oltingugurt birikmalaridan (asosan N2Sdan) tozalovchi, gazlarni quyi temperaturada sovutib suv va gaz kondensati tomchilaridan tozalovchi, nordon gazlardan oltingugurt ishlab chiqaruvchi, gaz kondensantini tindiruvchi texnologik qurilmalar ishlab turibti. Oltingugurt ishlab chiqaruvchi qurilmani chiqindi gazlarni kayta ishlab, uning tarkibidagi H2S gazidan qo‘shimcha miqdorda oltingugurt oluvchi “Sulferin” qurilmasi ishga tushishi bilan atmosferaga chiqib ketayotgan gazlarni tarkibi tozalanadi. Shunday qilib, Muborak gazni qayta ishlovchi zavod Xalq xo‘jaligini tovar tabiiy gazi, toza oltingugurt va tindirilgan gaz kondensanti bilan ta’minlaydi.
Sho‘rtan gazni qayta ishlash zavodi asosan kam oltingugurtli tabiiy gazni qayta ishlashga mo‘ljallangan. Bu zavodda tabiiy gazni sovitib quyi temperaturada suv va gaz kondensat tomchilaridan tozalovchi; syeolitlar va absorbentlar yordamida oltingugurt birikmalaridan (asosan N2S) tozalovchi; nordon gazlardan oltingugurt ishlab chiqaruvchi; gaz kondensanti tindiruvchi; tabiiy gazdan quyi temperaturada propan-butan fraksiyasini ajratib oluvchi texnologik qurilmalar ishlab turibdi.