KIRISH 1.Nazariy qism 2. Quritish jarayoni kinetikasi 3. Quritgichlarni hisoblash 4. ХУЛОСА 5. Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
Bet
O’lch
varaq
№ xujjat
Imzo
Sana
Kirish Prezidentimiz SH.M.Mirziyoyevning “2018 yilda iqtisodiyotimizda tub tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirish, modernizatsiya va diverfikatsiya jarayonlarini izchil davom ettirish hisobidan xususiy mulk va xususiy tadbirkorlikka keng yo’l ochib berish – ustuvor vazifalar” to’g’risidagi ma’ruzasida 2018-2021 yillarda oliy ta’lim muassasalarini moddiy-texnik bazasini modernizatsiya qilish dasturi doirasida qurilish, kapital ta’mirlash va jihozlash bo’yicha katta ishlarini amalga oshirganligi to’g’risida gapirdi. Endigi navbatda sohalar bo’yicha sifatli kadrlarni tayyorlash hamda tayyorlangan mutaxassislar xalqoro talablar meyorlariga javob bera olishligi to’g’risidagi fikrlarni o’z maruzasida keltirgan. 2018-yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muxim ustivor yo’nalishlariga bag’ishlangan ma’ruzasida neft va gaz tarmog’ini rivojlantirish bo’yicha bir qator masalalar to’g’risidagi vazifalar ham belgilab berilgan.
Respublikamizning neft-gaz sanoati xalq xo‘jaligining asosiy zvenosi bo‘lib, muhim energetika bazasi hisoblanadi. Respublikamiz mustaqil bo‘lgandan keyin neft-gaz sanoatini rivojlantirishga katta ahamiyat berildi. Ilgarigi o‘z holicha ish yurituvchi neft, gaz, neft va gazni qayta ishlash tarmoqlari yagona tarmoq - “Uzbekneftgaz” milliy xolding korporatsiyasiga birlashtirildi. Bu korporatsiyaning tarkibida neft va gazni kayta ishlash bo‘yicha uchta yirik korxona ishlab turipti.
Bet
O’lch
varaq
№ xujjat
Imzo
Sana
Bular: “O‘zneftni qayta ishlash” davlat sanaoat birlashmasi, Sho‘rtan va Muborakdagi gazni qayta ishlash zavodlari. “O‘zbekneftmahsulot” aksiyadorlik birlashmasi tarkibiga Farg‘ona, Olti Ariq va Buxorodagi neftni kayta ishlash zavodlari kiradi. Sho‘rtan gazni qayta ishalsh zavodining yaqinida gazni kimyoviy usul bilan qayta ishlash kompleksi qurildi. Bu kompleks gazdan polietilen, polimerbenzin va shu kabi maxsulotlarni ishlab chiqarishga mo‘ljallangan. Bu korxonalar uchun xomashyo: neft, gaz kondensati va tabiiy gaz hisoblanadi. gaz kondensatining kimyoviy tarkibi neftning kimyoviy tarkibiga o‘xshash bo‘lib, faqat qaynash temperaturasining oxiri bilan farqlanadi /gaz kondensati neftga karaganda birmuncha yengil xisoblanadi/. Shu sababli gaz kondensati va neftlar bir xil qurilmalarda qayta ishlanadi. Yuqorida eslatib o‘tganimizdek Respublikamizda ikkita yirik tabiiy gazni qayta ishlash zavodlari va gazni kimyoviy qayta ishlash kompleksi mavjud. Muborak gazni kayta ishlash zavodda tabiiy gazlarni oltingugurt birikmalaridan (asosan N2Sdan) tozalovchi, gazlarni quyi temperaturada sovutib suv va gaz kondensati tomchilaridan tozalovchi, nordon gazlardan oltingugurt ishlab chiqaruvchi, gaz kondensantini tindiruvchi texnologik qurilmalar ishlab turibti. Oltingugurt ishlab chiqaruvchi qurilmani chiqindi gazlarni kayta ishlab, uning tarkibidagi H2S gazidan qo‘shimcha miqdorda oltingugurt oluvchi “Sulferin” qurilmasi ishga tushishi bilan
Bet
O’lch
varaq
№ xujjat
Imzo
Sana
atmosferaga chiqib ketayotgan gazlarni tarkibi tozalanadi. Shunday qilib, Muborak gazni qayta ishlovchi zavod Xalq xo‘jaligini tovar tabiiy gazi, toza oltingugurt va tindirilgan gaz kondensanti bilan ta’minlaydi. Sho‘rtan gazni qayta ishlash zavodi asosan kam oltingugurtli tabiiy gazni qayta ishlashga mo‘ljallangan. Bu zavodda tabiiy gazni sovitib quyi temperaturada suv va gaz kondensat tomchilaridan tozalovchi; seolitlar va absorbentlar yordamida oltingugurt birikmalaridan (asosan N2S) tozalovchi; nordon gazlardan oltingugurt ishlab chiqaruvchi; gaz kondensanti tindiruvchi; tabiiy gazdan quyi temperaturada propan-butan fraksiyasini ajratib oluvchi texnologik qurilmalar ishlab turibdi.
2. Nazariy qism Sanoatda turli tipdagi quritkichlar ishlatiladi. Quritgichlar bir-biridan turli belgilar bilan farq qiladi. Nam materialga issiqlik berish usuliga ko`ra quritkichlar konvektiv, kontaktli va boshqa turdagi quritgichlarga bo`linadi. Issiqlik tashuvchi sifatida havo, gaz yoki bug’ ishlatilishi mumkin. Quritish kamerasidagi bosimning qiymatiga ko`ra atmosferali va vakuumli quritgichlar bo`ladi. Jarayonni tashkil qilish bo`yicha davriy va uzluksiz ishlaydigan quritkichlar mavjud. Konvektiv quritgichlarda material va qurituvchi agent bir-biriga nisbatan to`g’ri, qarama-qarshi yoki perpendikulyar harakat qilishi mumkin. Quritilishi lozim bo`lgan material donasimon, kukunsimon, pastasimon yoki suyuq holatda bo`ladi.
Bet
O’lch
varaq
№ xujjat
Imzo
Sana
Qurituvchi agentning bosimini hosil qilish uchun tabiiy yoki majburiy tsirkulyatsiya ishlatiladi. Donasimon materiallar ishlatilganda qatlam zich, kengaytirilgan, mavhum qaynash va fontansimon holatlarda bo`ladi. Qurituvchi agent bug’, issiq suv, olov bilan ishlaydigan kaloriferlarda yoki elektr toki yordamida isitiladi. Quritish jarayonining har xil variantlaridan keng foydalaniladi: ishlatilgan qurituvchi agentni quritkichdan chiqarib yuborish, qurituvchi agentdan takror foydalanish, qurituvchi agentni quritish kameralari oralig’ida qizdirish, qurituvchi agentni quritish kameralariga bo`lib berish, qurituvchi agentni quritish kamerasida qo’shimcha ravishda qizdirish, o`zgaruvchan issiqlik maydonidan foydalanish (issiq va sovuq havoni material qatlamiga ketma-ket almashtirib berish) va hokazo.
