Rеja: Kirish. I. Asosiy qism

masshtab
usulida o`tish qonuniyatlari ham o`rganiladi. Bu qonuniyatlarni bilish, ko`p tonnalik 
sanoat jarayon va qurilmalarini loyihalashga yordam beradi va zarur. 
Laboratoriya sharoiti va kichik sistemalarda olingan tajribaviy natijalardan 
sanoat va katta kimyoviy texnologik sistemalarda foydalanish qonuniyatlari 
modellashtirish
deb yuritiladi. 
Modellashtirish “Asosiy texnalogik jarayon” fanining muhim vazifalaridan biri 
va ajralmas qismi deb hisoblanadi. «Kimyoviy texnologiya va biotexnologiya», «Oziq-
ovqat mahsulotlari texnologiyasi», «Don va don mahsulotlarini qayta ishlash 
texnologiyasi», «Neft va neft mahsulotlarini qayta ishlash texnologiyasi», «Atrof 
muhit muxofazasi», «Kasbiy ta’lim» yo`nalishlaridagi bakalavrlar keng muxandislik 
dunyoqarashga ega mutaxassislar bo`lishi kerak. 
Undan tashqari, ular jarayonlarni texnologik qurilmalar bilan jihozlashning 
ilmiy prinstiplarini tushunishi, qurilmalarni texnik-iqtisodiy xarakteristikalarini tahlil 
qilish, baholash va eng optimal qurilmani tanlash, jarayonlar samaradorligini va 
tejamkorligini oshirish omillarini aniqlash, energiya sarfini va mahsulot tannarxini 
kamaytirish yo`llarini bilishlari kerak.
I 

---

I.Asosiy qism. 
1.1.Issiqlik almashinish qurulmalari to‘g‘risida umumiy malumot. 
Issiqlik almashinish qurilmalari ishlash printsipiga ko`ra rekuperativ, 
regenerativ, aralashtiruvchi turlarga bo`linadi. 
Rekuperativ (yoki sirtiy) issiqlik almashinish qurilmalarida issiqlik 
tashuvchilar devor bilan ajratilgan bo`lib, issiqlik shu devor orqali o`tkaziladi. 
Regenerativ issiqlik almashinish qurilmalarida qattiq jismdan tashkil topgan 
birta yuza navbat bilan turli issiqlik tashuvchi agentlar bilan kontaktda bo`ladi, 
natijada bu jism bir issiqlik tashuvchidan olgan issiqligini ikkinchisiga beradi. 
Aralashtiruvchi issiqlik almashinish qurilmalarida ikki issiqlik tashuvchi 
agent bir-biri bilan o`zaro kontaktda bo`ladi. 
Sirtiy issiqlik almashinish qurilmalari o`z navbatida qobiq - trubali, "truba 
ichida truba" tipidagi, zmeevikli, plastinali, g’ilofli, spiralsimon, qovurgali va 
boshqa turlarga bo`linadi. 
Kimyo sanoatida asosan sanab o`tilgan birinchi besh turdagi sirtiy issiqlik 
almashinish qurilmalari keng qo’llaniladi.