Reja kirish. Ekomonitoring haqida qisqacha ma’lumotlar. Ekomonitoring tizimining vazifalari tuzilishi

Metrologiya va standartlashtirish sektori.

Navoiy viloyati Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish boshkarmasi Atrof muhitni monitoring qilish bo‘limi “Metrologiya va standartlashtirish” sektoritomonidan 2017 yilning o‘tgan davri maboynida boshqarma “Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish va chiqindilar bilan bog‘liq ishlarni amalga oshirish jamg‘armasi” tomonidan ajratilgan mablag‘lardan samarali foydalanish, Nazorat qiluvchi organlar faoliyatinimuvofiqlashtiruvchiRespublikaKengashining 2016 yil 29 noyabr№1 sonli xatiga asosanro‘yxatga kiritilganobyektlardainstrumental tahlil ishlari olib borish maqsadida asbob-uskunalarning holati bo‘yicha2017 yil aprel oyidao‘zaro O‘zbekiston RespublikasiUzstandart “Agentligi” Navoiy viloyat bo‘limibilan“O‘lchov asbob-uskunalarni doimiy davlat qiyoslovidan o‘tkazish”Reja–jadvaliga asosan asbob-uskunalariDavlat qiyoslovidan o‘tkazildi.

2018yil aprel oyida Respublika Uzstandart “Agentligi” tomonidan SRP-88 uskunasi, Navoiy sinov va sertifikatlashtirish markazi Davlat korxonasi tomonidan qiyoslovdan o‘tkaziladigan Aspirator, Ionomer (rNV-5), Gazanalizator “MЕTA”, Mikromanometr MMN-2400s, Psixrometr VIT-2, Elaklar jamlanmasi hamda Elektron tarozi (1000g) uskunalariqiyoslovdan o‘tkazildi.

Navoiy sinov va sertifikatlashtirish markazi Davlat korxonasi tomonidan qiyoslovdan o‘tkaziladigan 27 ta asbob-uskunalar ruyxatitalabnoma asosida ro‘yxati taqdim etildi.

Navoiy standartlashtirish va metrologiya boshkarmasi bilan Navoiy viloyati Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish boshkarmasi Atrof muhitni monitoring qilish bo‘limi (laboratoriya)ga tegishli me’yoriy xujjatlar aktualizatsiyadan o‘tkazildi.

Shunindek, Navoiy viloyat hududida O‘zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish Davlat qo‘mitasi, Sog‘likni saqlash vazirligi va ichki ishlar Vazirligi hamkorlikdagi 1996 yil 31-martdagi № 12/79/137–sonli qo‘shma buyrug‘ini ijrosini ta’minlash hamda avtotransport vositalarining dvigatellaridan chiqayotgan chiqindi gazlarni atmosfera havosiga tashlanishini me’yorlashtirish maqsadida viloyathokimining 2017 yil 17 apreldagi F-32-sonli farmoyishi hamda Navoiy viloyati tabiatni muhofaza qilish qo‘mitasining 2018 yili mart oyidagi buyrug‘i asosida viloyatda10 apreldan10 maygacha “Toza havo” tadbirinig 1-bosqichi va 10 avgustdan 10 sentyabrgacha “Toza havo” tadbirining 2-bosqichio‘tkazildi. Viloyat teleradikompaniyasi muxbirlari bilan hamkorlikda ko‘rsatuvlartayyorlanib efirga uzatildi. Atrof tabiiy muhitning davlat monitoringi tizimini takomillashtirish va samaradorligini oshirish hamda salbiy ta’sir yuzaga kelishini prognozlashtirish yo‘li bilan uning oldini olish, shuningdek, tabiiy resurslardan foydalanilishini tizimli ravishda kuzatish, atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish sohasida davlat nazorati yuritilishini baholash, axborot bilan ta’minlash, tabiiy resurslardan maqsadli va oqilona foydalanish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:

1. O‘zbekiston Respublikasida atrof tabiiy muhitning davlat monitoringi to‘g‘risidagi nizom 1-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.

2. Belgilansinki, 2021-yil 1-yanvardan boshlab atrof tabiiy muhitga ta’sir qilish xavfi yuqori bo‘lgan yangi ishga tushiriladigan xo‘jalik subyektlarining atmosfera havosini ifloslantirish manbalarida namunalarni olish va tahlil qilish bo‘yicha avtomatik stansiyalar, shuningdek, ularga tutash hududlarda statsionar kuzatish punktlari (postlari) majburiy tartibda xo‘jalik yurituvchi subyektlar mablag‘lari hisobidan o‘rnatiladi.

3. O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasiga O‘zbekiston Respublikasida atrof tabiiy muhit monitoringi sohasida barcha vazirliklar, idoralar va xo‘jalik boshqaruvi organlari va xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini muvofiqlashtirish vazifasi yuklansin.

4. O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi, Suv xo‘jaligi vazirligi, Sog‘liqni saqlash vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Davlat geologiya va mineral resurslar qo‘mitasi, O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasi, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Gidrometeorologiya xizmati markazi:

idoraviy tahlil laboratoriyalarining moddiy-texnik jihozlanishini tubdan yaxshilash, shuningdek, ularni atrof tabiiy muhit davlat monitoringini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan kimyoviy reaktivlar, sinov gazlari, prekursorlar va boshqa sarflash materiallari bilan markazlashtirilgan tartibda ta’minlash bo‘yicha kelishilgan takliflarni uch oy muddatda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga kiritsinlar;

O‘zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi bilan birgalikda 2021-yil 1-yanvargacha bo‘lgan muddatda respublika va viloyat darajasidagi barcha idoraviy tahlil laboratoriyalari akkreditatsiyadan o‘tkazilishini ta’minlasinlar.

5. O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi tegishli vazirliklar va idoralar bilan birgalikda:

atrof tabiiy muhitga ta’sir qilish xavfi yuqori bo‘lgan mavjud xo‘jalik subyektlarini atmosfera havosini ifloslantirish manbalarida namunalarni olish va tahlil qilish bo‘yicha avtomatik stansiyalar, shuningdek, ularga tutash hududlarda statsionar kuzatish punktlari (postlari) bilan xo‘jalik yurituvchi subyektlar mablag‘lari hisobidan bosqichma-bosqich jihozlash bo‘yicha takliflarni 2020-yil 1-yanvarga qadar Vazirlar Mahkamasiga kiritilishini;

Atrof tabiiy muhit davlat monitoringi tizimining yagona geoaxborot ma’lumotlar bazasi 2021-yil 1-yanvarda to‘liq faoliyat ko‘rsatishini ta’minlasin.

6. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Gidrometeorologiya xizmati markazi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi bilan birgalikda xalqaro tashkilotlar va donor mamlakatlar mablag‘larini jalb etish hisobidan 2021-yil 1-dekabrida respublikada atmosfera havosi ifloslanishi monitoringi avtomatlashtirilishini ta’minlasin.

“Toza havo” tadbirining 1-bosqichini samarali o‘tkazishmaqsadidabarcha tuman va shaxarlar bo‘limlari inspektorlari soz holdagi tutun o‘lchov uskunalari bilan to‘liq ta’minlandi. Avtoyo‘llarida jami 11 tako‘chma ekopostlar tashkil etilgan bo‘lib, tadbirning 1-bosqichi davomida postlarda 7750 ta, avtokorxonalarning kirish chiqish joylarida 3000 ta avtotransport vositalarining chiqindi gazlari miqdori o‘lchanishi belgilangan.

Xulosa

Shunday qilib ekologik monitoring tizimini tashkil qilishdan maqsad atrof-muhitning doimiy xolati ustidan nazoratga olish undagi o’zgarishlar jarayonlarni baxolash olingan ma’lumotlarni taxlil qilish baxolash va qayta ishlash uni tizimli tartibga solish tabiiy va antropogen ta’sirlarini kuzatib borish va davlat yoki atrof-muhit tashkilotlariga o’zgarishlar tog’risida ma’lumotlar berib borishdan iborat.