Reja: Kirish Dasturlash muhiti tuzilishi. Dasturlash muhitining asosiy tashkil etuvchilari. Delphi dasturlash muhitining yordam tizimi Komponentlar to‘plami Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar

System saxifasi
Timer - taymer, OnTimer vaziyati har safar Interval xususiyatida ko‘rsatilgan vaqtdan keyin bajariladi. Vaqt oralig‘i 1 dan 65535 msgacha bo‘lishi mumkin.
TPaintBox –chizish uchun joy. Holatlar qayta ishlovchisiga TpaintBoxdagi sichqonchaning mos koordinatalari qaytariladi
TFileListBox - maxsus ListBox unda (Directory xususiyatida) ko‘rsatilgan katalogdagi fayllar ro‘yxati chiqariladi.
TDirectoryListBox - maxsus ListBox unda joriy diskdagi kataloglar tuzilishi bilan tanishish mumkin. FileList xususiyatida TFileListBox ko‘rsatilsa,unda keyingi katalokka o‘tilganda mos fayllar chiqariladi.
TDriveComboBox – maxsus ComboBox undan joriy diskni tanlash mumkin. Agar DirList xususiyatida TDirectoryListBox ko‘rsatilsa, disk almashtirilishi bilan mos kataloglar chiqariladi.
TFilterComboBox – fayllar nomi maskasini chiqarish uchun maxsus ComboBox. Maskalar ro‘yxati Filter xususiyatida aniqlanadi. FileList xususiyatida maska o‘rnatilayotgan TFileListBox ko‘rsatiladi.
TMediaPlayer – multimedia vositalari bilan ishlashni ko‘zda tutadi.
TOLEContainer – o‘zida OLE ob’ektlarni saqlovchi konteyner. [3]
Xulosa
Zamonaviy dasturlash tillari kompyuterning ichki mashina tilidan keskin farq qiladi va kompyuter bevosita ana shu tilda ishlay olmay­di. Buning uchun dasturlash tilidan kompyuter tushunadigan tilga tarjima qiluvchi maxsus dastur - translatordan foydalanila­di. Dasturni translyatsiya qilish va bajarish jarayonlari vaqtlarga ajraladi.
O’zining soddaligi, mantiqiyligi va samaraliligi tufayli bu til butun dunyoga tezda tarqaldi. Hozirgi paytda barcha hisoblash mashinalari, xususan, mikrokompyuterlar ham shu tilda ishlash imkoniyatiga ega. Dasturlar matnining to’g’riligini osonlik bilan tekshirish mumkinligi, ularning ma’nosi yaqqol ko’zga tashlanishi va oddiyligi bilan ajralib turadi. Delphi dasturlash tili ancha murakkab va ko’p vaqt oladigan hisoblash ish­larini bajarishga mo’ljallangan tarkiblashtirilgan dasturlar tu­zishga imkon beradi. Delphi dasturlash tilining yana bir afzalligi shundan iboratki, foyda­lanuvchi xatolikka yo’l qo’ymasligi uchun yoki xato yozib qo’ygan bo’lsa, tez tuzatib olishi uchun dasturda ishlatilgan o’zgaruvchilar oldindan qaysi turga (toifaga) mansub ekanligi belgilab qo’yil­gan bo’ladi. Shu bilan birga dasturning barcha elementlari haqida ma’lumot tavsiflash bo’limida mujassamlashgan bo’ladi. Operatorlar soni esa minimal darajada kamaytirilganidir.
Bundan tashqari fizikaga doir bo’lgan misol va masalalarni ham paskal tilida dasturini tuzib undan natijalar olish mumkin. Qulaylik tomoni shundaki, bitta tuzilgan dastur yordamida bir necha misol va masalalarni natijalarini olish mumkin. Yuqorida fizikaga oid bo’lgan misollar namuna sifatida dasturlari tuzilgan va mustaqil ishlashlari uchun topshiriqlar ham berilgan.


Foydalanilgan adabiyotlar :

1. O’zbekiston Respublikasi “ Kadrlar tayyorlash milliy dasturi “ to’g’risidagi qonuni “ Sharq “ nashriyoti 1997 yil.

2. Islom Abdug’niyevich Karimovning “ Johon molyaviy – iqtisodiy inqirozi, uni O’zbekiston sharoitida bartaraf etish yo’llari va choralari ” 2009 yil mart.

3. Sh.A. Nazirov, M.M.Musayev, A.N.Nematov, R.V.Qobulov “ Delphi tilida dasturlash asoslari ” G’.G’ulom Toshkent 2008.

Foydalanilgan internet saytlari.
WWW.ZiyoNet.uz
www.arxiv.uz
www.Borland.ru
www.Delphi.com
www.Delphi.ru
www.dasturlash