Reja kirish Asosiy qism Foydalanilgan adabiyotlar Kirish

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI


Mustaqil ish
Mavzu : Server operatsion tizimlari
Guruh: 715-20


Bajardi: Bo’riyev Otabek


Tekshirdi : Xudoyberdiyev Mirzaakbar

REJA

1. 
   Kirish
   
2. 
   Asosiy qism
   
3. 
   Foydalanilgan adabiyotlar
   

Kirish
Server operatsion tizimlari, bir yoki bir nechta kompyuterlarni alohida tarmoq yoki Internet orqali birlashtirib, bir-biriga axborot almashishini, yuklashini va tuzilishini boshqarishni o'rganishga yordam beradigan dasturiy vositalardir.
Bu tizimlar har qanday biznesda yoki tashkilotda axborotni tashkil qilish uchun muhim rol o'ynaydi. Bu tizimlarning eng mashhur nusxalari Linux, Windows Server, Unix, Solaris va MacOS Server kabi. Bu tizimlar odatda serverlar yoki xizmat qiluvchi kompyuterlar uchun ishlab chiqarilgan. Ular disk mavjudligi, tarmoq aloqasi, xavfsizlik va monitoringni boshqarish imkoniyatlarini ta'minlaydi.
Server operatsion tizimlari bir qancha xizmatlarni boshqarish imkonini beradi, masalan, fayl kuzatish, matnli hatlar, elektron pochta, tarmoq printerlarga ulanish, shaxsiy va umumiy ma'lumotlar bazalari, veb-saytlar, forumlar, sayoxatlar, tashkilotlarning ichki tizimlari va boshqa ko'plab imkoniyatlarga ega.
Server operatsion tizimlarining tuzilishi bir necha asosiy komponentlarga ega: kernel (yadro), tizim vositalari, ishlab chiqaruvchilar (drivers), tarmoq protocoli va tizimni boshqarish vositalari. Bu tizimlarning har biri tuzilish va qo'llanilishi o'zaro farq qiladi, shuning uchun bu tizimlar qanday ishlashlarini o'rganish va uni boshqarish uchun mahorat talab etadi.Eng mashhur server operatsion tizimlari: Windows Server, Linux, Unix, macOS Server, FreeBSD va boshqa operatsion tizimlari.
Har bir tizimning o'ziga xos yaxshi va yomon tomonlari mavjud bo'lib, shuning uchun mos server tizimini tanlash lozim.
Server tizimlarida, odatda, yuqori xavfsizlik darajasi, ishga tushirilgan tarmoqlarning integratsiyasi va ko'p foydalanuvchilarni boshqarishga imkoniyat beruvchi qo'shimcha vositalar mavjud.
Katta tizimlar uchun, boshqa sohalarga o'xshash, ta'minot xodisasi tayyor va o'zida keng qamrovli tizimlar joriy etilgan bo'lishi kerak.
Server tizimlari xavfsizligi uchun, patchlar (tizim yamalari), avtomatik tarzda yangilanib, talqin qilinishi lozim. Shu bilan birga, tizimning o'zida o'rnatilgan uskunalar yordamida serverlarda foydalanuvchi hisoblarining yasashini cheklovchi muharrirlikning ochiq bo'lishi kerak.
Server tizimlarida, odatda, muhim ma'lumotlar va maxfiy axborotlar saqlanadi, shuning uchun xavfsizlik qabul qilingan tizimlarni ishga tushirishdan oldin muhim axborotlarni e'lon qilish kerak va shuningdek, kuchli shifrlash vositalari ishlatish ham lozim.