Reja: Issiqlik uzatish usullari va uning turlari

4) solishtirma issiqlik sig’imi, bu 1kg moddaning temperaturasini 

 

 

  ga isitish uchun 

kerak bo’lgan issiqlik miqdoriga aytiladi va    harfi bilan belgilanadi.solishtirma issiqlik 

sig’imi moddaning agregat holtiga bog’liq.  

 m massali moddaning temperaturasini 

 

 

 dan  

 

 

 gacha oshirish uchun kerak bo’lgan 

issiqlik miqdori quyidagicha bo’ladi: 

        ( 

 

   

 

)          

Quyidagi jadvalda bazi moddalarning  solishtirma  issiqlik sig’imlari berilgan. 

 

 

Modda 

 

 

              

⁄

 

 

Modda 

 

 

              

⁄

 

1. Suv 

2. Kerosin 

3. Glitserin 

4. Etil spirti 

5. Etil efir 

6. Simob 

4187 

2140 

2430 

2430 

2340 

120 

7. Muz 

8. Temir, Po’lat 

9. Jez 

10. Mis 

11. Qalay 

12. Qo’rg’oshin 

13. Kumush 

2090 

460 

380 

380 

250 

120 

880 

 

 5) Molyar issiqlik sig’imi - bu 1 mol moddaning temperaturasini 

 

 

  ga isitish uchun 

kerak bo’lgan issiqlik miqdoriga aytiladi va   

 

 harfi bilan belgilanadi.  

𝜈 miqdordagi moddaning temperaturasini   

 

 dan  

 

 

 gacha oshirish uchun kerak bo’lgan 

issiqlik miqdori quyidagicha bo’ladi: 

---

     

 

   ( 

 

   

 

)    

 

      

Solishtirma issiqlik sig’imi va molyar issiqlik sig’imlari quyidagicha bog’langan: 

 

 

        

Bu yerda M- moddaning molyar massasi 

Issiqlik muvozanati:  

1774-yilda rus olimi lomonosov zamondoshi peterburglik  

akademik Rizman bilan birgalikda kalorimetrik tajriba asosida bir jismdan boshqa bir 

jismga issiqlik uzatilishini  tekshirib, issiqlik muvozanati qonunini kashf qildi. 

Soviyotgan barcha jismlarning bergan issiqlik miqdorlari yig’indisi ∑  

      

 

issiyotgan barcha jismlarning olgan issiqlik miqdorlri yig’indisi ∑

 

     

 ga teng 

bo’ladi. 

∑  

      

 

   

  ∑  

     

 

   

 

Masalan, issiq va sovuq suvlar aralashtirilganda qaror topadigan temperaturani hisoblab 

ko’raylik. Sovuq suv  

 

 temperaturadan 

 

 

 temperaturagacha isib, o’ziga   

 

     

     

 

( 

 

   

 

) miqdorda issiqlik oladi. Issiq suv esa  

 

 temperaturadan 

 

 

 

temperaturagacha sovib, o’zidan  

      

     

 

( 

 

   

 

)  miqdorda issiqlik beradi. 

Issiqlik muvozanat qonuniga ko’ra  

     

   

      

bo’ladi.Ya’ni qaror topgan 

temperatura 

 

 

quyidagicha