Reja: Ishlab chiqarish zaxiralari hisobining vazifalari, ularni turkumlash va baholash

6. Materiallar sarflanishini hisobga olish
Materiallarning sarflanishini buxgalteriya hisobida hisobga olishning muhim xusutsiyatlari mavjud. Korxonada materiallar quyidagi maqsadlar tufayli ombordan chiqib ketishi mumkin:

• 
  ishlab chiqarishga sarflanganida;
  
• 
  ortiqcha materiallar sotilganida va boshqa hollarda.
  

Ombordan ishlab chiqarishga materiallar sarflanganida quyidagicha buxgalteriya provodkasi beriladi:
D-t Ishlab chiqarish xarajatlari (2010, 2310, 2510 va hokazo)
K-t 1010-«Xom-ashyo va materiallar».
Hisob-kitobning jurnal-order shaklidagi korxonalarda ishlab chiqarish uchun sarflangan materiallarning ulgurji bahosi, shartnoma yoki reja tannarxi bo‘yicha 10-jurnal-order, boshqa maqsadlar uchun sarflangan materiallar esa 10/1-jurnal-orderga yoziladi.
Moddiy boyliklardan to‘g‘ri foydalanish maqsadida har bir korxona zarur bo‘lmagan materiallarning bor-yo‘qligini tekshirib ko‘rishi lozim. Agarda korxonada keraksiz yoki ortiqcha material borligi aniqlansa, uni boshqa korxonaga sotishi mumkin.
Masalan, korxonada haqiqiy qiymati 20000 so‘mlik ortiqcha material borligi aniqlandi va korxona uni 30000 so‘mga boshqa korxonaga sotdi. Ushbu muomalalarga hisobda quyidagicha provodka beriladi:

• 
  materialning haqiqiy qiymati hisobdan chiqarildi.
  

D-t 9220-«Boshqa aktivlarning realizattsiyasi va boshqacha chiqib ketishi» - 20000 so‘m
K-t 1010-«Xom-ashyo va materiallar» - 20000 so‘m.

• 
  materialning sotish qiymati aks ettirildi:
  

D-t 4890-«Boshqa shaxslarning qarzlari-joriy qismi» - 30000 so‘m
K-t 9220-«Boshqa aktivlarning realizattsiyasi va boshqacha chiqib ketishi» - 30000 so‘m.
O‘O‘S hisoblandi 4000 so‘m;
D-t 9220-«Boshqa aktivlarning realizattsiyasi va boshqacha chiqib ketishi»-4000 so‘m
K-t 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar» - 4000 so‘m.

• 
  ortiqcha materillarni sotishdan foyda olindi (30000-20000-4000)=6000 so‘m;
  

D-t 9220-«Boshqa aktivlarning realizattsiyasi va boshqacha chiqib ketishi» - 6000 so‘m
K-t 9320-«Boshqa aktivlarning realizattsiyasi va boshqacha chiqib ketishidan olingan foyda» - 6000 so‘m.