Режа: Интернет тармоғи ва унинг аҳамияти. Uz доменидаги бошқарув органлари ва таълим сайтлари. Электрон почта ҳизмати ва ундан фойдаланиш. Интернет

Салбий ва ижобий ресурсларга эга бўлган веб сайтлар ва уларнинг аҳамияти
Интернетнинг ички таҳдидлари тармоқ ахборот маконининг аҳволи ва ривожланиши учун салбий оқибатларга эга бўлиши мумкин бўлган таҳдидлар:
– Тармоқнинг ортиқча юкланганлиги туфайли ахборот коллапси (қулаши)
– Хакерларнинг маълумотларни йўқ қилиши ёки ўзгартириши
– Боғламалар ва трафикни “четлаб ўтиш” йўналишларини блокировкалаш мақсадида уюштирган ҳужумлари;
– коммуникация каналларининг тасодифий ёки уюштирилган авариялари;
– ахборот-излаш тизимларининг мукаммал эмаслиги;
– протоколларнинг “маънавий” эскириб қолиши ва бошқалар
Интернетнинг ташқи таҳдидлари фойдаланувчилар учун салбий оқибатларга эга бўлиши мумкин бўлган таҳдидлар.
Ташқи таҳдидлар технологик ва ижтимоий бўлиши мумкин:
– Технологик: тезлиги секин каналлар; тармоққа уланишнинг унумсиз услублари; олиб келтирилган вируслар; ахборот “тошқини” ва ҳ.к.
– Ижтимоий: фойдаланувчиларнинг жисмоний ва рухий соғлиғига бўлган таъсир; инсоннинг шахсий онгига бўлган таъсир; ахборот террори, жинояти ва бошқалар.
–
Интернет тармоғи ресурсларида спортга оид маълумотлар билан ишлаш.
Интернет тармоғи шундай бир муҳитки у ўзида турли кўринишдаги ва турли тиллардаги кўплаб ахборотларни жамлаган. Интернет тармоғида ҳар бир фойдаланувчи ахборотни қидириш учун ўзбек, рус, инглиз ёки бошқа тиллардаги бир ёки бир неча сўздан ташкил топган сўровлардан фойдаланади. Интернет тармоғида маълумотларни унинг сарлавҳаси ёки унинг таркибида иштирок этган сўзлар ва жумлалар бўйича қидириб топиш мумкин. Бунда фойдалаувчи томонидан Интернет қидирув тизими қидирув майдонига керакли маълумотга доир сўз ёки жумла киритилади ва қидирув тизими ишга туширилади.
Ҳар бир фойдаланувчига Интернет тармоғи орқали ўзига керакли бўлган маълумотларни осон ва тез кидириб топиши учун ахборотнинг параметрлари бўйича қидириш таклиф килинади. Улар куйидагилардан иборат:
ü Маълумотларни унинг тили бўйича қидирув;
ü Маълумотларни унинг тури (матн, расм, мусиқа, видео) бўйича қидирув;
ü Маълумотларни унинг жойлашган минтақаси бўйича қидирув;
ü Маълумотларни унинг жойлаштирилган санаси бўйича қидирув;
ü Маълумотларни унинг жойлашган Интернет зонаси бўйича қидирув;
ü Маълумотларни хавфсиз қидирув.
Интернет тармоғида график ва матинлий маълумотларнинг кўплаб турлари учрайди, яъни: матин мухарирлари, электрон жадвал ичидаги матинлар, чизма (вектор), фото (растр), ҳаракатланувчи (анимация) ҳамда сиқилган расмлар. Матин кўринишидаги ахборотларни қидиришда тили, жойлаштирилган санаси, калит сўз орқалий амалга оширилади хамда расм кўринишидаги маълумотлар устида фақатгина унинг номи ёки тури бўйича қидирув олиб бориш мумкин. Кўпгина интернет қидирув тизимлари график ёки тасвир кўринишидаги маълумотларни қидириш учун алоҳида бўлимга эга бўлиб, бу бўлим орқали ихтиёрий турдаги расмларни уларнинг номлари бўйича қидирувни амалга ошириш мумкин. Бунга мисол қилиб спорт йўналишига оид маълумотларни қидириш қуйидагича амалга оширилади: Браузер сахифалар номи жойига энг кўп қўлланиладиган веб сахифани ёзамиз бу “google.uz” сахифасидир. Масалан: Спорт янгиликлари
“google.uz” сахифасида қуйидаги жараён бўлади яъни саҳифа алмашади.
Керакли бўлган веб саҳифа стрелкани устига обарган ҳолда танланади ва тегишли бўлган веб саҳифа очилади.

3-мавзу.Касбий вазифаларни амалга ошириш учун зарур бўлган порталлардан самарали фойдаланиш

Режа:
1. Амалий дастурларда ишлаш.
2. ZiyoNET жамоат ахборот таълим тармоғи.
3. Таржимон дастурлар ва улардан фойдаланиш.
4. Ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг усул ва воситалари.
Касбий фаолиятда хужжатларни тахрирлашда MS Office дастурларидан фойдаланиш. Ziyonet.uz, fikr.uz ва utube.uz да ишлаш. Автоматик таржима ва унинг созловлари. Таълим порталлари. Ахборот хавфсизлиги тушунчаси. Ахборот хавфсизлигининг асосий ташкил этувчилари. Маълумотларни ҳимоялаш усуллари. Файлларни архивлаш ва очиш турлари, зарурияти.