Reja: "Informatika", "texnologiya", "axborot texnologiyalari"va" huquqiy texnologiya"tushunchalari

Onlayn yuridik xizmat texnologiyalari
Huquqshunosning faoliyati uchun Internet-resurslarning imkoniyatlari uning 
ajralmas qismi hisoblanadi, chunki huquqiy soha xodimining ishi axborot bilan 
ishlashga bevosita bog'liq. "Axborot bilan ishlash" atamasi bizning kundalik 
hayotimizga kirib kelganiga juda ko’p vaqt o’tdi. Huquqshunoslarning samarali 
ishlashi uchun, Internetda zarur qonunlar, turli xil o'zgartish va qoidalar to'planib, 
ommaga keng taqdim etilgan. Internetni huquqiy amaliyotda qo'llash natijasida 
qog'oz arxivlarini keskin qisqarishi, axborotni nashr etishning qulayligi va 
soddaligi, navigatorlar yordamida axborotga universal va tabiiy kirish imkoniyati, 
foydalanuvchi ish joylarida dasturlarni boshqarish xarajatlarini sezilarli darajada 
pasaytirish, tashkilotning axborot omboridagi har qanday o'zgarishlarni darhol 
yangilashga, diqqatni axborot yaratilishidan samarali foydalanishga o'tishga olib 
keldi. 
Yuridik mutaxassislar uchun Internet alohida ahamiyatga ega, chunki unda ko'plab 
huquqiy va huquq bilan bog'liq ma'lumotlar mavjud: 
· normativ-huquqiy axborot; 
· sud amaliyoti; 
· huquqiy tizimning xalqaro jihatlari; 
· huquqiy adabiyot; 
· analitik huquqiy axborot; 
· huquqiy voqelik faktlari to'g'risidagi materiallar; 

---

· yangiliklar, statistika materiallari; 
· huquqqa yaqin axborot (huquqiy hayotning salbiy ma'lumotlari); 
· qonunga qarshi axborot (qonunni buzish usullari). 
Internetda taqdim etilgan barcha huquqiy axborot resurslari quyidagicha 
tasniflanishi mumkin: 
1. Davlat hokimiyati - bu O'zbekiston Respublikasi davlat hokimiyatiga tegishli 
saytlar: interaktiv davlat xizmatlari portali, O'zbekiston Respublikasi hukumatining 
davlat organlari saytlari, O'zbekiston Respublikasi vazirliklari saytlari, sudlar va 
huquqni muhofaza qilish organlarining saytlari. Bu erda barcha rasmiy 
ma'lumotlar, shuningdek ushbu tuzilmalar va ularning faoliyati to'g'risida 
ma'lumotlar to'plangan. 
2. Huquqiy axborot bazalari bu Internetning o'zbek segmentida mavjud bo'lgan 
huquqiy ma'lumotlar bazasi. Ushbu ma'lumotlar bazalari davlat tuzilmalari (lex.uz) 
tomonidan hamda xususiy tashkilotlar (yurida.uz, norma.uz va boshqalar) 
tomonidan ham yaratilgan bo'lib, ularda O'zbekiston Respublikasi qonunchiligi 
to'g'risidagi yanada muhim va batafsil ma'lumotlar mavjud. 
3. Internetda yuridik ommaviy axborot vositalari - Uznetda turli xil ommaviy 
axborot vositalari, shu jumladan huquqiy materiallar ham keng namoyish etilgan. 
Ulardan ba'zilari rasmiy qog'oz nashrlarining Internet-versiyalari, boshqalari esa 
mustaqil ravishda va faqat elektron shaklda paydo bo'lgan va mavjud. 
4. Qonun bo'yicha saytlar - professional yuristlar tomonidan yaratilgan va har 
qanday huquqiy masalalar, nizolar va muammolar bo'yicha materiallardan tashkil 
topgan. 
5. Virtual klublar va yuridik forumlar - yuridik mutaxassislar guruhlari tomonidan 
yaratilgan va qo'llab-quvvatlanadi. Bu erda qonunlarni qo'llash va muayyan 
vaziyatlarni hal qilish bilan bog'liq muammolar bo'yicha munozaralar olib boriladi. 
6. Inson huquqlarini himoya qilish tashkilotlari va yuridik firmalar - inson 
huquqlarini himoya qilish tuzilmalari va tashkilotlari tomonidan yaratilgan saytlar, 
shuningdek, yirik va taniqli yuridik firmalarning saytlari. Bu erda turli xil huquqiy 
muammolarga tegishli materiallar mavjud. 
7. Taniqli professional yuristlarning WWW-sahifalari - bu erda ularning tarjimai 
holi va ularning kasbiy faoliyati to'g'risidagi ma'lumotlar mavjud. 
8. Xorijiy yuridik manbalar - har xil turdagi xorijiy (ingliz tilidagi) ma'lumotlar 
bazalariga misollar keltirilgan. 

---

Shunday qilib, so’nggi paytlarda Internet-manbalar har qanday huquqshunos 
faoliyatining ajralmas qismiga aylandi. Internet orqali biz nafaqat ish jarayonini 
tashkillashtira olamiz, zamonaviy axborot texnologiyalarining turli imkoniyatlarini 
qo'llay olmaymiz, balki turli xil ma'lumotlardan (matn, video, audio va boshqalar) 
ham foydalanishimiz va mustaqil ta’limni o'rganishimiz uchun sharoit yaratib bera 
olamiz.