1970 yilga kelib Melning "axborot" tipidagi birinchi mashinasi amalga oshirildi,
ammo sun'iy intellekt va huquqiy tadqiqotlar o'rtasidagi istiqbolli kesishmalarga
kam e'tibor berildi. Biroq, kompyuterlar hisoblash usullaridan foydalangan holda
advokatning fikrlash jarayonlarini simulyatsiya qilib, so'ngra ushbu qobiliyatdan
huquqiy muammolarni hal qilishda foydalanishi, shu bilan samaradorlikni oshirish
orqali yuridik xizmatlarni avtomatlashtirish va takomillashtirish hamda huquqiy
asoslarning mohiyatini yoritib berish imkoniyatiga ega bo'lishiga umid qolmoqda.
1970-yillarning oxiriga kelib, kompyuter texnologiyalari shu darajada rivojlandiki,
"yuridik ma'lumotlarni" elektron va mexanik qidirib topishga Amerika yuridik
firmalari tomonidan keng tarqalgan mashinalar tomonidan amalga oshirildi. Shu
vaqt ichida 70-yillarning boshlarida Taxman kabi dasturlar orqali belgilangan
maqsadlarga erishish uchun izlanishlar olib borildi. Ular qonunchilikka amaliy
yordam sifatida foydali texnologiyalarni olib kelishdi va huquqiy tushunchalarning
aniq xususiyatini aniqlashga yordam berishdi.
Shunga qaramay, yurisprudentsiyani to'liq avtomatlashtiradigan ikkinchi turdagi
mashinalar deyarli rivojlanmagan edi. Konsultatsiya mashinalari kabi ishlaydigan
muammolarni hal qila oladigan mashinalarning rivojlanishi 1970-80-yillarning
oxirlariga to’g’ri keldi.
Nihoyat, 1990-yillarda va 2000-yillarning boshlarida sezilarli yutuqlarga erishildi.
Hisob-kitob tadqiqotlari qonunni tushunishga olib keldi. Sun'iy intellekt va huquq
bo'yicha birinchi xalqaro konferentsiya 1987 yilda bo'lib o'tgan, ammo 1990 va
2000 yillarda ikki yilda bir marta o'tkaziladigan konferentsiyada rivojlanish
usullari to'planib, hisoblash usullari, sun'iy intellekt va qonunchilikning kesishishi
bilan
bog'liq
muammolar
o'rganila
boshlandi.
Talabalar
qonunlarni
avtomatlashtirish, tushunish va ularga rioya qilish uchun hisoblash usullaridan
foydalanish bo'yicha tegishli fanlarni o'qitishni boshladilar. Bundan tashqari, 2005
yilda Stenford universiteti olimlaridan tashkil topgan Stenford Logic guruhi
jamoasi o'zini hisoblash texnologiyasidan foydalanishni o'rganishga bag'ishladi.
Hisoblash usullari shunchalik rivojlanganki, 2000-yillarda yuristlar tahlil qilish,
prognoz qilish va hisoblash huquqining potentsial kelajagi haqida tashvishlanishni
boshlagan va yangi ilmiy tadqiqotlar sohasi, hisoblash huquqshunosligi hozirgi
kunga qadar yaxshi shakllandi.
Do'stlaringiz bilan baham: