Reja: I. Kirish metod haqida tushuncha

Dissiplinar metod. Malum fanning u yoki bu tarmoqlariga xos metodlar dissiplinar metod hisoblanadi. Masalan, tilshunoslikning dialektologiya yo'nalishi o'ziga xos metodlarga, fonetika bo‘limi o‘ziga xos metodlarga ega. Xususan, assillografik metod, kimografik metod singari metodlar tilshunoslikning faqat fonetika bo‘limida qollaniladigan dissiplinar metod sanaladi. Shunday qilib, metod pog'onaviy tabiatga ega bolib, umumfalsafiy metoddan dissiplinar metodga qarab umumiydan xususiyga tamoyili asosida yo'nalib boradi.
Dialektik metod. Tabiat, jamiyat va tafakkur taraqqiyotining umumiy qonuniyatlarini e’tiborga oluvchi metoddir. Bu metod xususiy metodlar uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Dialektik metod ilmiy tadqiqotning mantiqiy asoslari orqali xususiy metodlarga singib ketadi. Dialektik metod borliq hodisalarining umumiy rivojlanish, o'zgarish tendensiyalarini ochib beradi. Xususiy ilmiy metodlar esa borliqdagi narsa va hodisalarning ichki tuzilishini ochishda unga hamkorlik qiladi. Dialektik metod abstrakt tamoyillarni beradi, xususiy metodlar ularni konkretlashtiradi. Dialektik metod ma’lum darajada xususiy metodlarni umumlashtirish asosida maydonga keladi.
Distributiv metod. Distributsiya atamasi tilshunoslikka Amerika tilshunoslik maktabi tomonidan kiritilgan. Y.S.Stepanovning fikricha, bu atama dastlab Amerika tilshunosi, glottoxronologiya metodining asoschisi M.S.Svodesh tomonidan 1934-yilda qo‘llanilgan. Distributiv tahlilning birinchi bosqichi jum lani eng kichik qismlarga ajratish-segmentlash va ularni daftarda simvollar bilan ifodalashdan boshlanadi.
7. Eksperimental-fonetik
Empirik metod. Empirik yoki immanent-semiologik metod belgilar funk- siyasini lingvistik tadqiqotlarning asosiy predmeti deb hisoblaydi. Bu metod,
L.Yelmslev tabiri bilan aytganda, semiologik hodisalar bilan semiologik bo'lmagan hodisalarni farqlamasdan, ularni aralashgan holda o'rganuvchi har qanday metoddan afzallikka ega. Empirik metod bu soddalik tamoyiliga asoslangan metoddir. Empirik metodning asosiy tamoyili «ziddiyatsizlik», «obyektivlik», «soddalik» bo'lib, bu odatdagi tushunishda ilmiy tadqiqot olib borishning oddiy uslubiy talabi sifatida qabul qilinadi.
Falsafiy . Falsafiy metod xususiy metodga «kiradi» va xususiy metod doirasida amal qiladi1. Falsafiy metodning (dialektik metodning) D.Yelmslevning empirik metodi bilan munosabati haqida fikr yuritgan I.P.Susov uning tamoyillari obyektning rivojlanish qonunlarini emas, balki subyektning obyekt haqidagi tafakkur qonunlarini o'z ichiga olishini bayon qiladi. Xususan, empirik metodning asosiy tamoyili «ziddiyatsizlik», «obyektivlik», «soddalik» bo'lib, bu odatdagi tushunishda ilmiy tadqiqot olib borishning oddiy uslubiy talabi sifatida qabul qilinadi.