Reja: I. Kirish II

2. Asosiy termodinamik holat parametrlari
Tashqi muhit bilan termodinamik sistemaning oʻzaro ta’sirlashuvi natijasida sistemaning holat parametrlari oʻzgaradi. Sistemaning holat parametrlarini ifodalashda holat parametrlari deb ataladigan fizik kattaliklar qabul qilingan. Solishtirma hajm, hosim va temperatura (P, V, T) sistemaning holat parametrlari deyiladi.
Bosim. Berilgan hajmdagi gazga tashqaridan issiqlik miqdori uzatilsa (yoki undan chiqarilsa), sistemaning birdaniga uchala parametri ( P, V, T) yoki ularning birortasi o ‘zgarishi mumkin. Gazga tashqaridan issiqlik kiritmasdan gaz egallagan hajmni kamaytirib (kengaytirib), uning holat parametrlarini o‘zgartirish mumkin. Ma’lumki, real gaz siqilsa isiydi, aksincha, kengaytirilsa soviydi. Qattiq jism, suyuq va gazsimon moddalar, albatta, o‘zi tayangan yuzaga va toʻldirgan hajm devori sirtiga tik (perpendikular) yoʻnalishda ta’sir etadi. Bu kuch modda zarralarining uzatgan impulsi hisobiga paydo boʻladi va u bosim kuchi deb yuritiladi. Gaz, suyuqlik molekulalarining idish devoriga bergan impulslari hisobiga bosim yuzaga keladi. Suyuqlik va gaz molekulalari, plazma yoki zarralar oqimining idish devorining yuza birligiga uzatgan ta’sir kuchi kattaligiga bosim deyiladi.

Bosim SI o ‘lchov birliklari sistemasida Paskalda oʻlchanadi.
1 Pa = 1 N /m ²; 1 kPa = I0³ Pa; 1 MPa = 10⁶ Pa teng.
Texnik atmosfera 1 atm = 9,81 * 10⁴ Pa;
1 kgs/sm²= 9,81 * 10⁴ Pa;
1 funt/dyuym = 6,89* 10³ Pa;
Fizik atmosfera 1 atm = 1,013 * 10⁵ Pa = 760 mm.sim.ust;
1 atm = 1013 gPa;
1 mm.sim.ust. = 133,32 Pa;
1 mm.suv ust. = 9,81 Pa;
1 bar = 10⁵ Pa = 100 kPa = 0,1 MPa.
Termodinamik sistema parametri sifatida qabul qilingan bosim absolut bosimdir.