Reja: I. Kirish II

Izoxorik jarayon. Sharl qonuni
O‘zgarmas hajmda gaz holatining o‘zgarishi jarayoniga izoxorik jarayon deyiladi. Tajribalar shuni ko‘rsatadiki, izoxorik jarayonda gaz bosimi harorat ortishi bilan oshar ekan. Turli gazlarning bosimlarini isitilganda o‘lchab, fransuz olimi J. Sharl (1746—1823) 1787-yilda quyidagi qonuniyatni o‘rnatdi: o‘zgarmas hajmda gaz bosimi 1 K ga isitilganda Т₀=273 К haroratdagi bosimdan 1/273 qiymatga ortadi.Gaz 1 K ga isitilganda bosim qanchaga kattalashishini ko‘rsatuvchi γ koeffisient bosimning termik koeffitsiyenti deyiladi:
γ=
bu yerda р₀, р lar gazning T₀ va Т haroratlardagi bosimlaridir. Bosimning termik koeffitsiyenti γ barcha gazlar uchun bir xil va (1/273) К^-1 ga teng.Gazlarning T haroratdagi P bosimini ularning Т ₀ haroratdagi P₀ bosimini bilgan holda topish mumkin:
Р = Р₀(1+ γ ΔТ).
T₀=273 К va γ =(1/273) К^-1 ligini hisobga olgan holda, ixtiyoriy haroratdagi gazning bosimi Р = Р₀ γ Т yoki P/P₀= T/T₀ deyish mumkin. Doimiy hajmda gaz bosimining temperaturaga bog‘liqlik grafigi 3-rasmda keltirilgan.4-rasmda V, Т koordinatada izoxorik jarayon grafigi T o‘qqa parallel to‘g‘ri chiziq orqali keltirilgan.

3-rasm

4-rasm