Reja I kirish II asosiy qism

Bozordagi hukmronlik. Resurslami yetkazib beruvchilaming bozordagi hukmronligining susayishi yoki kuchayishi ham resurs narxlariga va yalpi taklifga ta’sir ko’rsatishi mumkin. Bozordagi hukmronlik - narxlarni raqobat mavjud bo’lgan sharoitdagidan ancha yuqori o’matish imkoniyatidir. Keyingi 20 yil davomida OPEK mamlakatlari bozor monopoliyasining vujudga kelishi va halokatga uchrashi buning ishonchli misoli bo’lib xizmat qilishi mumkin. 70- yillarda OPEK mamlakatlari neft narxini o’n martalab oshirishga erishdi, bu mahsulot birligiga xarajatlarni keskin ko’paytirdi. 80-yil o’rtalarida OPEK mamlakatlarining bozordagi hukmronligining sezilarli susayishi, aksincha ishlab chiqarish qiymatining kamayishiga olib keldi.

2. 
   Samaradorlikning o’zgarishi. Samaradorlik - bu ilgari ta’kidlanganidek, milliy ishlab chiqarish real hajmining sarflangan resurs miqdoriga nisbatidir. Boshqacha aytganda, samaradorlik - xarajat birligiga to’g’ri keluvchi ishlab chiqarishning o’rtacha hajmi yoki ishlab chiqarish real hajmi ko’rsatkichi. Boshqa sharoitlar o’zgarmay qolganda bir ishchi hisobiga ko’proq miqdorda mashina va uskunalardan foydalanish, ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish; ancha bilimli va malakali ishchi kuchini qo’llash kabi omillaming o’zaro ta’siri samaradorlikning o’sishi va yalpi taklifiiing oshishiga olib keladi.
   

Qisqacha qilib aytganda, mahsulot birligiga xarajatlar kamayganda samaradorlikning oshishi yalpi taklifning oshishiga, aksincha, unumdorlikning kamayishi natijasida mahsulot birligiga harajatlarning ko’payishi yalpi taklifning qisqarishiga olib keladi.

3.