Reja I. Kirish II. Asosiy qism Cho'l ekosistemasi Hayvonlar cho'l ekologiyasi Cho'lning hayvonot dunyosi Cho'l ekosining asosiy biologik xususiyatlari III. Xulosa IV. Foydalanilgan adabiyotlar Kirish

Download 4,13 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 13

Bog'liq
Чўл экосистемаси ва хайвонот олами

Reja

Cho'l - bu doimiy quruq va issiq iqlimi bo'lgan joylarda cho'lda yopiq qoplama hosil qilmaydigan o'simliklarning rivojlanishiga to'sqinlik qiladigan biom turi. Cho'llar Yer yuzining taxminan 22% ni egallaydi, ular quyosh issiqligi er yuzasidan yog'ingarchilik shaklida keladigan deyarli barcha suvlarni bug'lanishi mumkin bo'lgan joylarda joylashgan. Cho'llarda yog'ingarchilik yiliga 10 sm dan kam, hatto kamdan-kam uchraydigan og'ir yomg'ir shaklida. Ko'pgina hududlarda yillar davomida yomg'ir yog'maydi va to'satdan yomg'ir vaqtinchalik, tez oqadigan bo'ronli oqimlarni keltirib chiqaradi. Ushbu suv kichik yopiq ko'llarda to'planadi va u erda tezda bug'lanadi. Cho'llar Shimoliy va Janubi-G'arbiy Afrikada, Markaziy va Janubi-G'arbiy Osiyoda, Avstraliyada, Janubiy Amerikaning g'arbiy qirg'og'ida joylashgan. Pastki jinslarga qarab toshli, qumli, loyli, sho'rlangan va boshqa turdagi cho'llar ajratiladi. Qumli cho'llar cho'llar maydonining atigi beshdan bir qismini egallaydi, ko'pincha cho'l vaqtincha daryolar kanallari bilan ajratilgan yoki ob-havo izlari bo'lgan tosh qoldiqlari bilan qoplangan yalang'och toshli sirtdir.

Quruq issiq yoz 5-6 oy davom etadi. Havoning harorati bu vaqtda soyada +50 S ga ko'tariladi va qum 60-80 darajagacha qiziydi. Bahor va kuzda yomg'ir yog'adi. Cho'lda bahor va kuz qisqa, qish esa sovuq. "Cho'l" nomi hayotning to'liq yo'qligini anglatmaydi. Ba'zi hayvonlar va o'simliklar quruq iqlim sharoitida va yuqori haroratlarda yashashga yaxshi moslashishgan, ammo boshqa ekotizimlarning florasi va faunasiga nisbatan cho'llarning florasi va faunasi juda kam.

Download 4,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 13