Reja: Gormonlar haqida tushuncha

Mavzu: Gormonlar, ularning tuzilishi va
funktsiyasi
Reja:
1.Gormonlar haqida tushuncha
2.Gormonlarni tasir qilish mehanizmi
3.Gormonlarning olinishi va amalyotda qo`llanilishi
4.Moddalar almashinuvi va funktsiyalarining gormonlar ishtirokida idora etilishi.

Gormon so`zi grekcha so`zdan kelib chiqqan bo`lib, << qo`zg`ataman>> degan mazmunga ega. Gormonlar odam organizmida nerv sistemasi bilan bir qatorda endokrin sistemasi organizm faoliyatini boshqarishda judda katta axamyatga ega. Endokrin bezlar sistemasiga bir- biridan mustaqil bo`lmagan uch bo`lakdan tashkil topgan gipofiz bezi, jinsiy bezlar, buyrak usti bezlarining po`stloq va mag`iz qisimlari oshqozon osti bezining Langergens orolchalaridan hujayralar, qalqonsimon bez va qalqonsimon bez oldi bezlari, epifiz hazm a`zolari shilliq pardasidagi inkretor hujayralar kiradi. Endokrin tizim maxsus moddalar - gormonlar yordamida ta`sir qiladi. Gormonlar ishlab chiqaruvchi endokrin bezlarining chiqarish yo`llari yo`q. Sintezlangan moddalar to`g`ridan to`g`ri qonga o`tadi.
Gormonlar o`ziga xos bir nechta xususiyatga ega.
1.Xar bir gormon muayyan ixtisoslashgan bezda ishlab chiqariladi.
2.Xar bir gormon muayyan a'zo va faoliyatlariga ta'sir etib, ularda o`ziga xos o`zgarishlar paydo bo`ladi.
3.Gormonlar juda katta biologik faollikga ega (1g adrenalin 10 mln. ajratib olingan baqa yuragining ishini tezlashtira oladi.)
4.Gormon ishlab chiqaradaigan bez bilan u tasir qiladigan a'zo (nishon) orasida odatda ma'lum masofa bo`ladi. (ditsant ta'sir).
5.Gormonlar hujayra membranasidan o`tish qobilyatiga ega.
6.Gormonlar faqat hujayralarda yoki ularning faol tuzilmalarida ro`y beruvchi jarayonlarga ta'sir etadi.
Gormonlar kimyoviy tuzilishiga ko`ra, bir necha guruxga bo`lish mumkin: aminlar, yodtironinlar, kichik peptidlar, oqsillar, glikoproteinlar va steroidlar.
Amin gormonlarga: noradrenalin, adrenalin va melatonin tashkil qiladi.
Yodtroninlarga: tiroksin (T4) va triyodtironindan (T3) dan iborat.