Reja: Gender (jins) haqida tushuncha Gender va jins tushunchalarini farqlash Maktabgacha yoshidagi bolalarda jinsiy holat

Gender rivojlanishi

Akbarova Sarvinoz

Reja:

1. Gender (jins) haqida tushuncha

2. Gender va jins tushunchalarini farqlash

3. Maktabgacha yoshidagi bolalarda jinsiy holat

4. O’smirlarda jinsiy rivojlanish

5. Mavzu yuzasidan xulosa

Gender – inglizcha “gender” – “zot” so’zidan olingan bo’lib, jins tushunchasini fiziologik voqelik ustqurmasi bo’lgan ijtimoiy qurilma sifatida belgilaydi. 1 Jins erkaklar va ayollar o’rtasidagi universal biologik farq bo’lib, anatomik va fiziologik mohiyatni, ya’ni individning biologik jinsga – erkak yoki ayol jinsiga mansubligini aniqlash uchun asos bo’ladigan biologik belgilar birligidir. Erkaklar va ayollar o’rtasidagi jiddiy bo’lmagan farqlar ularning biologik xususiyatlariga taalluqlidir. Biroq erkaklar va ayollar o’rtasidagi biologik farqlardan tashqari, o’z tabiatiga ko’ra biologik sabablarga asoslanuvchi ko’plab farqlar bor, ya’ni ijtimoiy rollar, faoliyat shakllarining bo’linishi, xatti-harakat va individlarning psixologik tavsiflarida ko’plab farqlar mavjud.

Jins – ayollar va erkaklarning o`zgartirib bo`lmaydigan nisbiy biologik farqlarini ifodalovchi termindir. Jins oldindan to`la belgilangan, universal va vaqt o`tishi bilan o`zgarmaydi. Gender, yoki ijtimoiy jins – ayollar va erkaklar o`rtasidagi o`zgaruvchan ijtimoiy-madaniy farqlarni, rollarni, axloq andozalarini, “tabiiy” (“tug`ma”) bo`lmagan, ya`ni jamoat tasavvuridagi me`yorlar va an`analar asnosida ular tomonidan o`zlashtirilgan sifat va boshqa ta`riflarni ifodalovchi termindir. Ayollar va erkaklarga xos bo`lgan tushunchalar to`g`risidagi ayol va erkaklarning tasavvuri, turli sohalarda vaqt o`tishi bilan o`zgarishi mumkin (o`zgarmoqda ham).

Gender tenglik – erkaklar va ayollar ijtimoiy sohada teng tarzda ahamiyatga, teng huquq va mas`uliyatga, xamda teng sharoitlarga (manba va imkoniyatlarga teng tarzda erishish) ega bo`lsalar va ulardan qonunda belgilangan tarzda rasmiy tenglik (“hujjat asosidagi tenglik”) asosida foydalana olsalargina, tenglik o`z aksini topadi.